Το μαφόριον της Θεοτόκου

Ψάχνοντας Θεομητορικά κειμήλια     

πηγή : Θησαυρός Γνώσεων και Ευσεβείας

 

Από σήμερα ξεκινάμε την δημοσίευση ορισμένων άρθρων μας, που έχουν σχέση με τα Θεομητορικά κειμήλια.Είναι αποτέλεσμα έρευνας με βασικό σκοπό να παρουσιάσουμε που υπάρχουν θεομητορικά κειμήλια αυθεντικά ή μή.Παρακαλώ τους αγαπητούς αναγνώστες του ιστολογίου να μας γνωστοποιούν και άλλες πληροφορίες ή στοιχεία που τυχόν διαθέτουν,ώστε η έρευνά μας να γίνει καλύτερη και πληρέστερη.

 

 ΤΟ ΜΑΦΟΡΙΟ  ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Έρευνα: πρωτοπρεσβυτέρου Δημητρίου Αθανασίου.

 

Η Τιμία Εσθήτα ή το Ιερόν Μαφόριον (λατ. mafortium, εβρ. ma’aforet) ήταν το πέπλο των γυναικών, ένα είδος χιτώνα που κάλυπτε την κεφαλή και έφτανε μέχρι τους αστραγάλους. Μαφόριο (ή μανοφόριο) ή Εσθήτα της Θεοτόκου ονόμαζαν οι βυζαντινοί αυτό το πορφυρό (κυρίως) ύφασμα που στις εικόνες της βλέπουμε να σκεπάζει το κεφάλι και το σώμα της Παναγίας πάνω από τον εσωτερικό χιτώνα.

 

 

Το Ιερό αυτό ένδυμα της Θεοτόκου μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη κατά τη δεκαετία του 460 μ.Χ. όταν αυτοκράτορας ήταν ο Λέων ο Α΄ ο Μέγας, ο Μακέλλης, που καταγόταν από τη Θράκη. Το γεγονός της μεταφοράς στην Βασιλεύουσα Πόλη της Τιμίας Εσθήτος (ή του Ιερού Μαφορίου) εορτάζουμε κάθε χρόνο στις 2 Ιουλίου, με την Θεομητορική εορτή της «Καταθέσεως της Τιμίας Εσθήτας εν Βλαχέρναις» (ή αλλιώς «Τα μεταθέσια της Σορού των Βλαχερνών»).

Σύμφωνα με το Συναξάριο της 2ας Ιουλίου, δύο πατρίκιοι ο Γάλβος και ο Κάνδιδος πήγαιναν προσκύνημα στους Αγίους Τόπους σε ένα χωριό κοντά στη Ναζαρέτ βρήκαν μία ευσεβέστατη χριστιανή Εβραία η οποία είχε στο σπίτι της, σε ειδικό δωμάτιο, την Τιμία Εσθήτα της Παναγίας και κόσμος πολύς ερχόταν και έβρισκε θαυματουργικά την ίαση από διάφορες ασθένειες. Οι δύο Πατρίκιοι κατόρθωσαν με τέχνασμα να πάρουν (ουσιαστικά να κλέψουν) το ιερό αυτό κειμήλιο και το μετέφεραν στην Κωνσταντινούπολη. Το τοποθέτησαν δε σε Ναό που ανήγειραν στην περιοχή των Βλαχερνών επ’ ονόματι των Αποστόλων Πέτρου και Μάρκου, και όχι της Θεοτόκου, φοβούμενοι μη τυχόν δώσουν στόχο για την πράξη τους.

Όμως η Χάρη της Παναγίας ενεργούσε θαύματα και το θέμα πήρε διαστάσεις. Γύρω στο 473 μ.X, ο αυτοκράτορας Λέων ο Μέγας πληροφορήθηκε την παρουσία του ιερού κειμηλίου στην ΚΠολη και με μεγάλη χαρά το μετέφερε σε Ναό της Θεοτόκου στις Βλαχέρνες (κτισμένου ήδη από την αυτοκράτειρα Πουλχερία), έκτισε σφαιροειδές Παρεκκλήσιο με νάρθηκα και τοποθέτησε την Τιμία Εσθήτα σε ειδική σορό δηλ. σε λειψανοθήκη, από ατόφιο ασήμι με επίχρυσα σκαλίσματα. Γι’ αυτό και το Παρεκκλήσιο ονομάσθηκε της «Αγίας Σορού». Αυτό το γεγονός εορτάζουμε στις 2 Ιουλίου κάθε χρόνο.

«…καὶ τῆς Θεοτόκου ἡ ἐσθὴς εὑρεθεῖσα ἐν Ἱεροσολύμοις παρά τινι εὐλαβεστάτῃ γυναικὶ Ἑβραΐδι καὶ παρθένῳ ἱερῶς φυλαττομένη, καὶ ἐν Κωνσταντινουπόλει διακομισθεῖσα, ἐν Βλαχέρναις ἀπετέθη, ἔνθα ὁ βασιλεὺς ναὸν ᾠκοδόμησε τῆς θεομήτορος, καὶ σορὸν ἐκ χρυσοῦ καὶ ἀργύρου κατασκευάσας κατέθετο ταύτην, ἥτις ἐξ ἐρίων εὐφθάρτων ἐξυφασμένη καὶ στημόνων ὁμοιοειδῶν καὶ ὁμοχρόων ἀδιάφθαρτός ἐστιν καὶ ἀδιάλυτος μέχρι τοῦ νῦν, τῆς ἀειπαρθένου τὸ θαῦμα σαφῶς κηρύττουσα».( Chronographiacompendiaria, ΙΩΗΛΟΥ ΧΡΟΝΟΓΡΑΦΙΑ ΕΝ ΣΥΝΟΨΕΙ. PGMigne 139, 42.)

Πού πλέον ευρίσκεται η ιερά Έσθήτα;

«…Η εσθής της Θεοτόκου εν αργυρά επίχρυσω  σορώ και εν ιδιαιτέρω παρεκκλήσιω, το όποιον εκαλείτο δια τούτο και «Αγία Σορός», κείμενον προς βορρά του Αγίου Βήματος, και κιτισθέν υπό Λέοντος του Μεγάλου, η εσθής αύτη ήτις ονομάζεται και «Μαφόριο» εκ του εβραϊκού μαφορά, δηλούντος σκέπασμα της κεφαλής, δεν ήτο κυρίως φόρεμα. Αλλά σκέπασμα – πέπλος, κεφαλής επικάλυμμα. Μαζί δε με άλλα κειμήλια μετακομίσθη εκ Κωνσταντινουπόλεως εις Ευρώπη, όπου εσώζετο εν τη “μονή των Τριβήρων” εν Γαλλία, ην δε εξ ερίων εύφθαρτων εξειργασμένον και η κρόκη και ο στημων ομοειδή και ομόχροα. και αδιάλυτο επί τοσαύτους αιώνας. Και διαμένει πάντως και μέχρι του νύν όπου και αν σώζεται. Εφερον δε αυτό οι αυτοκράτορες μεθ’ εαυτών στρατεύοντες και το εκράτουν εν είδει σημαίας…» (ΒΙΒΛΙΟ «τα θαύματα της Παναγίας», 1890, σελ. 453).

Το κείμενο αυτό λέει ότι η ιερά Εσθήτα από την Πόλη μετακομίσθηκε  σε μονή της Γαλλίας, προφανώς από τους Σταυροφόρους, στην οποία και μάλλον υπάρχει.