O παραλυτικός νούς

Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά

Ομιλία Ι'

[...] 12   Αλλ' εκείνοι μεν αποδίδοντας την δοξολογία με λόγια και παρουσιάζοντας το θαύμα , μεγαλύτερο από τα προηγούμενα έλεγαν αυτά, ποτέ δεν είδαμε έως τώρα τέτοια πράγματα, εμείς όμως που δεν μπορούμε να λέγωμε τώρα τούτο (διότι είδαμε πολλά και πολύ μεγαλύτερα από αυτό θαύματα που ετελέσθηκαν όχι μόνο από τον Χριστό, αλλά και από τους μαθητές του και τους διαδόχους των στη συνέχεια με μόνη την επίκληση του ονόματος του Χριστού)' εμείς λοιπόν, αδελφοί, ας τον δοξάσωμε με έργα τώρα, λαμβάνοντας και το θαύμα τούτο αναγωγικώς  ως υπόδειγμα πρός την αρετή.
Διότι ο καθένας από τους προσκολλημένους στις ηδονές είναι παράλυτος στην ψυχή, κατακείμενος επάνω στην κλίνη της ηδυπαθείας και της φαινομενικής σαρκικής ανέσεως επάνω σ'αυτήν' αλλ' όταν πειθόμενος στις ευαγγελικές παραινέσεις με την εξομολόγησι κατανικά τις αμαρτίες του και την από αυτές προκληθείσα παράλυσι της ψυχής του, φέρεται πρός τον Κύριο από τις εξής τέσσερις δυνάμεις' την αυτοκριτική, την εξομολόγησι των  προηγουμένων αμαρτιών, την υπόσχεσι αποχής από τα κακά στο μέλλον και την δέησι πρός τον Θεό. Αλλ' αυτά δεν μπορούν να φέρουν κοντά στον Θεό, αν δεν ξεσκεπάσουν την οροφή, ρίπτοντας κάτω τα κεραμίδια και το χώμα και τ' άλλα υλικά. 'Οροφος δε είναι σ' εμάς το λογιστικό της ψυχής, εφ'όσον ευρίσκεται επάνω από όλα όσα είναι σ' εμάς' έχει δε τούτο πολύ υλικό ευρισκόμενο επάνω του, την σχέσι πρός τα πάθη και τα γήϊνα. 'Οταν λοιπόν αυτή η σχέσις λυθή και αποτιναχθή από τα τέσσερα προλεχθέντα, τότε πραγματικά μπορούμε να κατεβασθούμε, δηλαδή να ταπεινωθούμε αληθινά και να προσπέσωμε και να προσεγγίσωμε τον Κύριο, να ζητήσωμε και να λάβωμε από αυτόν την θεραπεία.

Την επί χρόνους πλείονας,

εξασθενούσαν δεινώς ψυχήν μου,

υπεράγαθε, ως τον Παράλυτον πρίν, υγίασον'

ως αν βηματίζω σου τας τρίβους,

ας έδειξας τοις ποθούσι σε.

Από τον Κανόνα του Παραλύτου

Ποίημα Ιωσήφ Θεσσαλονίκης

'Ηχος γ'

13    Πότε δε γίνονται αυτά τα έργα της μετανοίας; Γίνονται όταν ήλθε ο Ιησούς στην πόλι του, δηλαδή μετά τη σαρκική επιδημία του στον κόσμο, ο οποίος είναι δικός του αφού εκτίσθηκε από αυτόν, όπως λέγει περί αυτού και ο ευαγγελιστής, ότι " ήλθε στα δικά του, αλλά οι δικοί του δεν τον υποδέχθηκαν' σ'εκείνους δε που τον υποδέχθηκαν έδωσε εξουσία να γίνουν τέκνα Θεού, σ'αυτούς που πιστεύουν στο όνομά του ". Γι 'αυτό και ο παραλυτικός νούς, όταν προσκύνησε με τόση πίστι, ακούει αμέσως από αυτόν το όνομα "τέκνο" και λαμβάνει την άφεσι και την θεραπεία' και όχι μόνο αυτά αλλά προσλαμβάνει και δύναμι να σηκώνη και μεταφέρη το κρεβάτι στο οποίο ήταν ξαπλωμένος. Ως κρεβάτι δε να εννοήσης το σώμα στο οποίο είναι προσδεδεμένος και δια του οποίου επιδίδεται στα έργα της αμαρτίας ο νούς που ακολουθεί τις σαρκικές ορέξεις.

Ο δυνάμει θεία,

ποτέ Παράλυτον,

λόγω σου Χριστέ,

συσφίξας και προστάξας,

αυτώ την κλίνην άραι,

χρονίως ασθενούντι,

την ψυχήν μου νοσούσαν,

ίασαι δεινώς.

Από τον Κανόνα του Παραλύτου

Ποίημα Ιωσήφ Θεσσαλονίκης

'Ηχος γ'

 

14    Μετά την θεραπεία όμως ο νούς μας άγει και φέρει το σώμα σαν υποχείριο και δι' αυτού επιδεικνύει τους καρπούς και τα έργα της μετανοίας' ώστε όσοι βλέπουν, να δοξάσουν τον Θεό, βλέποντας σήμερα ευαγγελιστή τον χθεσινό τελώνη, απόστολο τον διώκτη, θεολόγο τον ληστή, υιόν του ουρανίου Πατρός τον προηγουμένως ζώντα με τους χοίρους, εάν δε θέλης, και σχεδιάζοντα μέσα του αναβάσεις και πορευόμενο από δόξα σε δόξα με την καθημερινή προκοπή πρός το ανώτερο. Γι'αυτό και ο Κύριος λέγει πρός τους ιδικούς του, " έτσι ας λάμψη το φώς σας εμπρός στους ανθρώπους, για να ιδούν τα καλά σας έργα και δοξάσουν τον επουράνιο Πατέρα σας ". Λέγει δε τούτο, για να παραγγείλη όχι να επιδεικνύωνται, αλλά να πολιτεύονται θεοφιλώς. Όπως δε το φως  ελκύει ανέτως τους οφθαλμούς των ορώντων, έτσι και η θεοφιλής διαγωγή μαζί με τους οφθαλμούς προσελκύει και τη διάνοια. Και όπως πάλι στην περίπτωσι του ηλιακού φωτός δεν επαινούμε τον αέρα που μετέχει της λαμπρότητος, αλλά τον ήλιο που έχει και παρέχει την αυγή της λαμπρότητος, και αν επαινέσωμε τον αέρα ως φωτεινό, πολύ περισσότερο πρέπει τον ήλιο' έτσι και με εκείνον που δια των έργων της αρετής επιδεικνύει την λαμπρότητα του ηλίου της δικαιοσύνης' διότι αυτός, μόλις ιδωθή, σύρει πρός την δόξαν του επάνω στους ουρανούς Πατρός του ηλίου της δικαιοσύνης Χριστού.[...]

Πατερικές Εκδόσεις " Γρηγόριος ο Παλαμάς "

Ακτίνας ως ήλιος Χριστέ,

δικαιοσύνης φανείς,

κόσμω απέστειλας,

τους Αποστόλους σου φέροντας,

σε το φως το ακατάληπτον,

 και της αγνοίας την αχλύν αποδιώκοντας,

και βοώντας'

Πάντα τα έργα υμνείτε τον Κύριον.

Από τον Κανόνα

της Τετάρτης της Μεσοπεντηκοστής

Ποίημα Θεοφάνους

'Ηχος δ'

Χριστός Ανέστη!

Υάκινθος