"Και κάλεσε ο Θεός το φως ημέρα, και το σκότος το κάλεσε νύχτα».
Τώρα μεν λοιπόν, μετά τη δημιουργία του ηλίου, ημέρα είναι ο φωτισμένος από τον ήλιο αέρας, που λάμπει στο ημισφαίριο που βρίσκεται πάνω από τη γη, και νύχτα η σκίαση που γίνεται στη γη καθώς αποκρύπτεται ο ήλιος.
Τότε όμως γινόταν ημέρα, όχι κατά ηλιακή κίνηση, αλλά καθώς αναχυνόταν εκείνο το πρωτόγονο φως· και πάλι συστελλόταν κατά το μέτρο που ορίσθηκε από τον Θεό, και ακολουθούσε νύχτα.
"Και έγινε εσπέρα, και έγινε πρωί, ημέρα μία". Βράδυ λοιπόν είναι μεν κοινό όριο μεταξύ ημέρας και νύχτας· και ομοίως πρωί είναι η προσέγγιση νύχτας προς ημέρα.
Για να αποδώσει την προτεραιότητα τής γενέσεως στην ημέρα, ενωρίτερα ανέφερε το τέλος της ημέρας, έπειτα της νύχτας, σαν να ακολουθεί η νύχτα τη μέρα· επειδή η κατάσταση στον κόσμο πριν από τη γένεση τού φωτός, δεν ήταν νύχτα αλλά σκοτάδι· αυτό που ονομάσθηκε νύχτα ήταν το αντίθετο της ημέρας, το οποίο αργότερα απέκτησε και το όνομά του, μετά την ημέρα.
"Έγινε (λοιπόν) εσπέρα και έγινε πρωί".
Το ημερονύκτιο λέει. Και πάλι δεν προσφώνησε ημέρα και νύχτα, αλλά απένειμε την όλη προσφώνηση στο επικρατέστερο. Αυτή τη συνήθεια που θα βρεις και σε όλη τη Γραφή, κατά τη μέτρηση τού χρόνου να αριθμούνται ημέρες, αλλά όχι και νύχτες μαζί με τις ημέρες.
"Οι ημέρες των ετών μας", λέει ο Ψαλμωδός. Και πάλι ο Ιακώβ: "Οι ημέρες της ζωής μου μικρές και πονηρές". Και πάλι: "Όλες τις ημέρες της ζωής μου".
Έτσι, αυτά που τώρα παραδόθηκαν με τη μορφή Ιστορίας, είναι νομοθεσία προς τα εξής: "Και έγινε εσπέρα, και έγινε πρωί, ημέρα μία".
Για ποιό λόγο δεν είπε "πρώτη" αλλά "μία"; (αν και πιο ταιριαστό ήταν αυτός που στη συνέχεια θα μιλούσε για δεύτερη και τρίτη και τέταρτη μέρα, να προσφωνούσε "πρώτη" την αρχική τών μετέπειτα). Αλλά είπε "μία" περιορίζοντας έτσι τον προσδιορισμό του μέτρου της ημέρας και της νύχτας, και συνάπτοντας τον χρόνο του ημερονυκτίου, σαν οι εικοσιτέσσερις ώρες να συμπληρώνουν το διάστημα μιας ημέρας, συμπεριλαμβανομένης εννοείται στην ημέρα και τής νύχτας· έτσι ώστε ακόμα και αν συμβαίνει κατά τις ταλαντώσεις τού ηλίου η μία να είναι μεγαλύτερη από την άλλη, ο περιγραφόμενος χρόνος να συμπεριλαμβάνει τα διαστήματα και τών δύο.
Σαν ακόμα να έλεγε ότι είκοσι τέσσερις ώρες μετρούν το διάστημα μίας ημέρας·
ή ότι, η ουράνια περίοδος από το ίδιο σημείο ως την αποκατάστασή της πάλι στο ίδιο σημείο, γίνεται σε μία ημέρα· ώστε όποτε επικρατεί στον κόσμο εσπέρα και πρωί, κατά την περιφορά τού ηλίου, η περίοδος αυτή επιτυγχάνεται εντός του διαστήματος μίας ημέρας· ποτέ παραπάνω.
Ή, κυριότερος είναι ο μυστικά παραδιδόμενος λόγος, κατά τον οποίο, ο Θεός που κατασκεύασε τη φύση του χρόνου, επέβαλε σε αυτόν ως μέτρα και σημεία τα διαστήματα των ημερών, και μετρώντας τον με εβδομάδα, διατάσσει την εβδομάδα να ανακυκλώνεται παντοτεινά προς τον εαυτό της, μετρώντας την κίνηση του χρόνου.
Επιπλέον, η εβδομάδα σχηματίζεται αναστρέφοντας την "μία ημέρα" επτά φορές γύρω από τον εαυτό της και αυτό το σχήμα είναι κυκλικό· αρχίζει από τον εαυτό του και καταλήγει στον εαυτό του. Το οποίο είναι και ιδίωμα του αιώνος, να περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του και να μην καταλήγει πουθενά.
Γι' αυτό την κεφαλή του χρόνου, όχι πρώτη ημέρα, αλλά "μία" την ονόμασε· έτσι ώστε και από την προσηγορία να συγγενεύει με τον αιώνα. Επειδή με οικείο και φυσικό τρόπο κατονομάσθηκε "μία", εκείνη που δείχνει χαρακτήρα μοναδικό και ακοινώνητο από αυτόν τών άλλων.
Αν και η Γραφή μας παρουσιάζει πολλούς αιώνες, λέγοντας «αιώνα αιώνος» και «αιώνες αιώνων» πολλές φορές, ωστόσο κι εκεί, δεν απαριθμείται ούτε πρώτος, ούτε δεύτερος, ούτε τρίτος αιώνας· έτσι ώστε απ' αυτό μας φανερώνονται μάλλον καταστάσεις και διαφορές ποικίλων πραγμάτων, αλλά όχι περιγραφές και όρια και διαδοχές αιώνων.
Επειδή λέει: «Η ημέρα τού Κυρίου είναι μεγάλη και επιφανής» (Ιωήλ 2/β:11). Και πάλι: "Γιατί ζητάτε την ημέρα του Κυρίου; Και αυτή είναι σκοτάδι και όχι φως" (Αμώς 5/ε: 18). Σκοτάδι δηλαδή για τους αξίους τού σκότους. Επειδή εκείνη την ημέρα ο λόγος τη γνωρίζει ανέσπερη και αδιάδοχη και ατελεύτητη· την οποία ο Ψαλμωδός την κατονόμασε και "ογδόη", επειδή βρίσκεται έξω από αυτόν τον εβδομαδιαίο χρόνο.
Ώστε είτε την πεις ημέρα, είτε αιώνα, εκφράζεις την ίδια έννοια. Είτε λοιπόν λεγόταν ημέρα εκείνη η κατάσταση, είναι μία και όχι πολλές· είτε αιώνας ονομαζόταν, θα ήταν μοναδικός και όχι πολλοστός. Έτσι λοιπόν, για να οδηγήσει την έννοια προς τη μέλλουσα ζωή, ονόμασε "μία" την εικόνα τού αιώνος, την απαρχή τών ημερών, την συνομήλικη τού φωτός, την αγία Κυριακή, την τιμημένη με την Ανάσταση τού Κυρίου.
Έγινε λοιπόν εσπέρα, λέει, και έγινε πρωί, ημέρα μία.
Αλλά επειδή οι λόγοι για εκείνη την εσπέρα, καταλήφθηκαν από την παρούσα εσπέρα, βάζουν όριο εδώ στο λόγο μας.
Ο δε Πατέρας τού αληθινού φωτός, Αυτός που κόσμησε την ημέρα με το ουράνιο φως, που έκανε πρόσχαρη τη νύχτα με τις αυγές τής φωτιάς, που τακτοποίησε την ανάπαυση τού Μέλλοντος Αιώνος με το νοερό και άπαυστο φως, ας φωτίσει τις καρδιές σας σε επίγνωση τής αληθείας, και ας διατηρήσει τη ζωή σας χωρίς εμπόδια, δίνοντάς μας να περπατούμε με ευπρέπεια, σαν σε ημέρα, έτσι ώστε να λάμψετε σαν τον ήλιο, μέσα στη λαμπρότητα τών αγίων, για δικό μου καύχημα, στην ημέρα τού Χριστού, στον Οποίο ανήκει η δόξα και το κράτος στους αιώνες τών αιώνων. Αμήν!"
Του Αγίου Πατρός ημών
Βασιλείου του Μεγάλου
περί Πρώτης Δημιουργικής Ημέρας
Τελευταίο τμήμα τής Β΄ Ομιλίας "Εις την Εξαήμερον"
Τελευταίο τμήμα τής Β΄ Ομιλίας "Εις την Εξαήμερον"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου