Πλατυτέρα

[...]
'Αλλη παράσταση που αναφέρεται στο δογματικό κύκλο έχουμε και στην κόγχη του ιερού Βήματος. Εκεί ιστορείται η Θεοτόκος ως Δεομένη και άλλοτε ως ένθρονη Βρεφοκρατούσα-Πλατυτέρα. Η Δεομένη Θεοτόκος, ή η Πλατυτέρα, ιστορούμενη στο τεταρτοσφαίριο αυτό της κόγχης, επειδή το αρχιτεκτονικό αυτό τμήμα του Ναού ενώνει τον τρούλλο, ο οποίος συμβολίζει τόν ουρανό, με την γή, το δάπεδο του Ναού, όπου βρίσκονται οι πιστοί, δημιουργεί έντονη την αίσθηση ότι μας επανενώνει με τον Ουρανό. Παρίσταται λοιπόν η Θεοτόκος μεταξύ ουρανού και γής, διότι είναι Εκείνη που μεσιτεύει για την σωτηρία μας, είναι Εκείνη που σύναψε τα άνω με τα κάτω, με το Τέκνο που φέρνει στίς αγκάλες της.

 

Η  τριετίζουσα τω σώματι,

και πολυετής εν τω πνεύματι,

η πλατυτέρα ουρανών,

και των άνω Δυνάμεων,

υπερτέρα ευφημείσθω,

εν ωδαίς η Θεόνυμφος.

Εις τα Εισόδια της Υπεραγίας Θεοτόκου

Από τον Κανόνα

'Ηχος α'

Η Δεομένη Θεοτόκος προσωποποιεί την Εκκλησία στο έργο της μεσιτείας. Η Βρεφοκρατούσα εκφράζει το έργο της ενσαρκώσεως. Είτε όμως ως Δεομένη ιστορείται η Θεοτόκος, είτε ως Βρεφοκρατούσα, "είναι εκείνη που δείχνει το δρόμο, οδηγεί και επανενώνει όλους τους πιστούς σε ευχαριστιακή Σύναξη και καλύπτει τόν κόσμο με το προστατευτικό της πέπλο".
Την ίδια θέση βρίσκουμε και στα κείμενα του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, ότι δηλαδή η Δεομένη Παρθένος εικονίζει τη διακονία της προσευχής, το χάρισμα της μεσιτείας, διότι " καμιά δωρεά δεν έγινε δεκτή στήν Εκκλησία χωρίς τη συνδρομή της Μητέρας του Θεού, η οποία είναι προοίμιο της θριαμβεύουσας Εκκλησίας".

Η πύλη η ένδοξος,

η λογισμοίς αδιόδευτος,

τας πύλας διάρασα,

τας του Ναού του Θεού,

νυν προτρέπεται,

ημάς συνεισελθόντας,

τα θεία θαυμάσια,

κατατρυφήσαι αυτής.

Εις τα Εισόδια της Υπεραγίας Θεοτόκου

Από τον Κανόνα

'Ηχος δ'

 

Το  βλέμμα του πιστού λοιπόν που μπαίνει μέσα στο Ναό για να προσευχηθεί, πέφτει πρώτα στήν πύλη της εισόδου όπου είναι ο Χριστός, η "Θύρα", έπειτα στόν τρούλλο που είναι ο

Παντοκράτορας και αμέσως μετά στην κόγχη, στο τεταρτοσφαίριο της Πλατυτέρας.

 

 Εν γαστρί σου χωρητός,

ο αχώρητος παντί,

Θεομήτορ γεγονώς,

προελήλυθεν εκ σού,

πανάχραντε,

διπλούς τη φύσει,

Θεός και άνθρωπος.

Εις τα Εισόδια της Υπεραγίας Θεοτόκου

Από τον Κανόνα

Θεοτοκίον

'Ηχος α'

'Ετσι η ψυχή του εισερχόμενου κατανύσσεται, η αίσθηση του υπερβατικού και του αιώνιου τον εγγίζει άμεσα και τον προτρέπει να εναγκαλισθεί τον δογματικό κύκλο της εικονογραφίας και να ζήσει έντονα ότι πράγματι ο ορθόδοξος Ναός προσφέρεται στούς ανθρώπους σαν ένας χώρος όπου, ενώ βρίσκονται σ' αυτήν την ζωή, μπορούν και να την ξεχάσουν, να βιώσουν ότι ζούν στήν άνω Βασιλεία.  [...]

 

Ευλογούμεν Πατέρα,

Υιόν, και 'Αγιον Πνεύμα,

 τον Κύριον.

 

Υμνείσθω τρισάγιος,

Πατήρ και ο Υιός,

και Πνεύμα το Άγιον,

αμέριστος Μονάς,

η μία Θεότης,

η κρατούσα δρακί,

την σύμπασαν κτίσιν,

εις πάντας τους αιώνας.

Εις τα Εισόδια της Υπεραγίας Θεοτόκου....Από τον Κανόνα

Δοξαστικόν
'Ηχος α'

Από το βιβλίο  " Τι ξέρεις εσύ για τις εικόνες; "
Εκδόσεις Ετοιμασία
Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου, Καρέας

 

Υάκινθος