"Λάζαρον ανέστησας"

Παρασκευή προ των Βα΄ί΄ων Εσπέρας

Από τον Κανόνα του Αγίου Ανδρέου Κρήτης.

'Ηχος α'

***

Ζωή υπάρχων Κύριε, και φως αληθινόν,

Λάζαρον νεκρόν φωνήσας ανέστησας'

ως δυνατός γαρ πάσιν έδειξας,

ότι Θεός ζώντων και νεκρών υπάρχεις.

Από την ΙΕ' Ομιλία του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά

Πατερικές Εκδόσεις "Γρηγόριος ο Παλαμάς"

"Σε καιρό ευνοίας σε επήκουσα και σε ημέρα σωτηρίας σ'εβοήθησα", είπε ο Θεός δια του Ησα΄ί΄α. Καλό λοιπόν είναι να ειπώ σήμερα το αποστολικό εκείνο πρός την αγάπη σας  "ιδού καιρός ευνοίας, ιδού ημέρα σωτηρίας ' ας απορρίψωμε λοιπόν τα έργα του σκότους και ας εκτελέσωμε τα έργα του φωτός, ας περιπατήσωμε με σεμνότητα, σαν σε ημέρα".

Διότι προσεγγίζει η ανάμνησις των σωτηριωδών παθημάτων του Χριστού και το νέο και μέγα πνευματικό Πάσχα, το βραβείο της απαθείας, το προοίμιο του μέλλοντος αιώνος.

Και το προκηρύσσει ο Λάζαρος που επανήλθε από τα βάραθρα του άδη, αφού αναστήθηκε από τους νεκρούς την τετάρτη ημέρα με μόνο το λόγο και το πρόσταγμα του Θεού, που έχει την εξουσία ζωής και θανάτου, και προανυμνούν παιδιά και πλήθη λαού άκακα με την έμπνευσι του θείου Πνεύματος αυτόν που λυτρώνει από τον θάνατο, που ανεβάζει τις ψυχές από τον άδη, που χαρίζει α΄ί΄δια ζωή  στην ψυχή και το σώμα.[...]

****

Ενέδυσάς με Σωτήρ,

το πήλινον σώμα,

και ενέπνευσας μοι ζωήν,

και είδον το φως σου,

και ήγειράς με νεκρόν,

τω προστάγματί σου.

[...] Πραγματικά, με το θαύμα που ετελέσθηκε στον Λάζαρο και παρέστησε ολοφάνερα ότι αυτός που το έκαμε είναι Θεός,

οι μεν άνθρωποι του λαού επείσθηκαν και επίστευσαν,

οι δε τότε άρχοντες, δηλαδή οι γραμματείς και οι Φαρισαίοι, τόσο αμετάπειστοι έμειναν, ώστε να εκμανούν περισσότερο εναντίον του και να θέλουν λόγω φρενοβλαβείας να τον παραδώσουν σε θάνατο, αυτόν που και με όσα είπε και με όσα έπραξε αναφάνηκε κύριος ζωής και θανάτου. Δεν έχει δε να ειπή κανείς ότι το γεγονός ότι τότε ο Χριστός εσήκωσε επάνω τους οφθαλμούς του και είπε, "Πάτερ, σ'ευχαριστώ που με άκουσες", εστάθηκε εμπόδιο για το να θεωρήσουν ότι αυτός είναι ίσος με τον Πατέρα' διότι αυτός προσθέτει εκεί λέγοντας πρός τον Πατέρα, " εγώ δε εγνώριζα ότι πάντοτε με ακούεις, αλλά τα είπα για χάρι του όχλου που παρευρίσκονταν,

για να πιστεύσουν ότι συ με απέστειλες". Για να γνωρίσουν δηλαδή αφ'ενός μεν ότι ενεργεί τα θαύματα όχι εναντίον αλλά με συναίνεσι του Πατρός, εσήκωσε μεν εμπρός σε όλους τους οφθαλμούς του προς τον Πατέρα, είπε δε πρός αυτόν εκείνα που αποδεικνύουν ότι αυτός που ωμίλησε επί γης είναι ίσος με τον υψηλά στους ουρανούς Πατέρα. 'Ετσι, όπως στην αρχή, όπου επρόκειτο να πλασθή ο άνθρωπος, προηγήθηκε βουλή, έτσι και τώρα στο Λάζαρο, όπου επρόκειτο ν'αναπλασθή ο άνθρωπος, προηγήθηκε βουλή. Αλλά εκεί, που επρόκειτο να πλασθή ο άνθρωπος, είπε ο Πατήρ πρός τον Υιό "ας κατασκευάσωμε άνθρωπο" και ο Υιός άκουσε, και έτσι ο άνθρωπος παρήχθηκε στην ύπαρξι' εδώ δε τώρα είπε ο Υιός και ο Πατήρ άκουσε, και έτσι εζωοποιήθηκε ο Λάζαρος.

***

Ως βροτός τον τάφον επεζήτεις,

τον νεκρόν ως Πλάστης αναστήσας,

προστάγματι δεσποτικώ'

ον 'Αδης κατεπλάγη, βοώντα σοι'

Υμνείτε, και υπερυψούτε,

εις πάντας τους αιώνας.

***

Επικαλείς ώσπερ  βροτός,

 τον Πατέρα,

ως Θεός δε Λάζαρον εγείρεις,

όθεν σε υμνούμεν,

Χριστέ εις τους αιώνας.

Ανάσταση του Λαζάρου

φορητή εικόνα 1840-1880

Ι.Μ.Τιμίου Προδρόμου (Σκήτη) Βεροίας

Βλέπετε πόση είναι η ομοτιμία και η ομοβουλία;

Διότι η μεν μορφή της προσευχής χρησιμοποιήθηκε για τον παρευρισκόμενο όχλο, τα δε λόγια δεν ήταν λόγια προσευχής, αλλά δεσποτείας και εξουσίας' "Λάζαρε, ελθέ έξω",

και αμέσως ο τετραήμερος νεκρός παρουσιάσθηκε σ'αυτόν ζωντανός' άραγε τούτο έγινε με πρόσταγμα αναζωούντος η με προσευχή ζωοποιούντος; Εφώναξε δε με μεγάλη φωνή επίσης για τους παρευρισκομένους' διότι μπορούσε όχι μόνο με μετρία φωνή, αλλά και με την θέλησι μόνο να τον αναστήση, όπως μπορούσε να το κάμη και απέχοντας μακριά και με την πέτρα  επάνω στον τάφο. Αλλά και προσήλθε στον τάφο και είπε στους παρευρισκομένους, που εσήκωσαν οι ίδιοι την πέτρα και αισθάνθηκαν τη δυσωδία, κι εφώναξε με μεγάλη φωνή και τον εκάλεσε κι έτσι τον ανέστησε, ώστε και με την όρασί τους (διότι τον έβλεπαν επάνω στον τάφο), και με την όσφρησί τους (διότι αισθάνονταν τη δυσωδία του νεκρού που ήταν ήδη στην τετάρτη ημέρα) και με την αφή (διότι χρησιμοποιώντας τα χέρια τους κατά πρώτον εσήκωσαν τη πέτρα από το μνημείο , ύστερα έλυσαν το δέσιμο στο σώμα και το σουδάριο στο πρόσωπο) και με τα αυτιά τους (αφού η φωνή του Κυρίου έφθανε σε όλων τις ακοές), να καταλάβουν όλοι και να πιστεύσουν, ότι αυτός είναι που καλεί τα μη όντα σε όντα,

και βαστάζει τα πάντα με τον λόγο της δυνάμεώς του,

που και στην αρχή με λόγο μόνο εδημιούργησε τα όντα

από μη όντα. [...]

****

Ο πρίν εκ μη όντων παραγαγών,

την σύμπασαν Κτίσιν,

και γινώσκων των καρδιών ταμεία,

προλέγεις ως Δεσπότης,

τοις Μαθηταίς,

 του Λαζάρου την κοίμησιν.

****

Ενήργησας αφράστως,

Δέσποτα Σωτήρ μου,

καθ'εκατέρων των δύο σου φύσεων,

αυτεξουσίω θελήσει,

την σωτηρίαν μου.

Ι.Μ.της Σκοτεινής Εκκλησίας

Υάκινθος