Τί είναι Πάτερ η ταπείνωση;

Από το βιβλίο

Βαρσανουφίου και Ιωάννου

Η' Αποκρίσεις

 

Ερώτηση του αββά Δωρόθεου πρός τον αββά Ιωάννη:

 

Τί είναι, Πάτερ ,η ταπείνωση; Καί τί είναι η εξουδένωση; Καί τί είναι η συντριβή της καρδιάς; Καί πές μου αν αποκτά κάποιος ταπείνωση, εξουθενώνοντας ο ίδιος τον εαυτό του μέσα στην καρδιά του, ή σ' αυτήν την περίπτωση χρειάζεται να δέχεται και από έξω, από τους ανθρώπους, ονειδισμούς και ύβρεις. Επίσης πές μου άν πρέπει να ταπεινολογεί αυτός που επιζητεί την ταπείνωση ή αν πρέπει να καταγίνεται με ταπεινές δουλειές μπροστά στους ανθρώπους ή κρυφά απ' αυτούς.

 

Απόκριση Ιωάννου

 

    Ταπείνωση είναι το " αψήφιστον" σε κάθε πράγμα, δηλαδή να μη βάζεις τη γνώμη σου πάνω από τις γνώμες των άλλων για κανένα πράγμα, να κόβεις το θέλημά σου σε όλα και να υπομένεις ατάραχα όλα όσα προέρχονται από το περιβάλλον σου. Αυτή είναι η αληθινή ταπείνωση, στην οποία δεν βρίσκει χώρα η κενοδοξία. Δεν πρέπει δε αυτός που επιζητεί την ταπείνωση να επιτηδεύεται με την ταπεινολογία. {1} Αλλά αρκεί να λέει " συγχώρεσέ με ή προσευχήσου για μένα ". Ούτε να κυνηγάει τίς ταπεινές δουλειές από μόνος του, διότι και δύο φέρνουν κενοδοξία και δέν αφήνουν τόν άνθρωπο να προκόψει. Αλλά το να σε προστάξουν και να μήν αντιλογήσεις, αυτό είναι που φέρνει προκοπή.{2}

    Υπάρχουν δύο ειδών εξουδενώσεις. Η μία η οποία γίνεται μέσα μας από την καρδιά, και η άλλη από τους ονειδισμούς που επέρχονται από το περιβάλλον. Μεγαλύτερη αξία έχει αυτή που προέρχεται απέξω. Διότι δέν δημιουργεί τόσο μεγάλο πόνο αυτή που προέρχεται από την καρδιά μας, όσο αυτή που μας προξενούν οι άνθρωποι. Αυτό δε που έχει λεχθεί " να ελέγχει και να εξουδενώνει ο άνθρωπος την καρδιά του", αυτό είναι η συντριβή της καρδιάς.

 

Σχόλια του Γέροντος π. Αντωνίου Ρωμαίου:

 

{1} Ο Αββάς, εμπειρότατος στούς αγώνες για την αληθινή ταπείνωση, γνωρίζει πλήρως όλες τις ατραπούς που διεξέρχεται

η εγωπάθεια, προκειμένου να σπάσει το γόητρό της. Γι' αυτό προτρέπει τον αδελφό να αποφεύγει την επιτηδευμένη ταπείνωση και τον οδηγεί στό βάθος των πραγμάτων. " Ταπείνωσις εστί το αψήφιστον, το κόψαι εν πάσι το ίδιον θέλημα". Το να προστρέχει δε κανείς από μόνος του στίς ταπεινές εργασίες συχνά δεν είναι ταπείνωση ούτε οδηγεί στήν ταπείνωση. Κάτι τέτοιο θεριεύει την κενοδοξία και δεν οδηγεί στήν κατά Θεόν προκοπή.

Γι' αυτό του συνιστά την υπακοή, "το μη αντιλέξαι", την κατάθεση της βούλησής του και της καρδιάς του σε ό,τι δήποτε του ζητιέται. Αυτό οδηγεί στήν ουσιαστική ταπείνωση και δεν δίνει χώρο στον διάβολο και στην κενοδοξία να εισχωρήσουν στήν ψυχή του αγωνιζόμενου.

 

{2}  Προπαιδευτικό μάθημα και ορθή άσκηση, για να φθάσει κάποιος στους "θρόμβους του αίματος", είναι να ζεί βαθιά και ειλικρινά την   "καθημερινότητα"  της σταυροαναστάσιμης  υποταγής -  υπακοής, αναντίρρητα, αγόγγυστα και Χριστοκεντρικά. 

 

Βαρσανουφίου και Ιωάννου

Κείμενα διακριτικά και ησυχαστικά

(Ερωταποκρίσεις)

Τόμος Β'

Εκδόσεις  "Ετοιμασία"

 

 

Υάκινθος