Ήν το φώς το αληθινόν...

Του Αγίου Πατρός ημών

Γρηγορίου του Θεολόγου

Από τον πέμπτο Θεολογικό Λόγο

Περί του Αγίου Πνεύματος

[...] 

Εμείς έχομε τόσην πεποίθησι, ότι το Πνεύμα το Άγιον, το οποίο λατρεύομε, είναι Θεός, ώστε, έστω και αν μερικοί το θεωρούν αυτό πολύ τολμηρό, εμείς θα αρχίσωμε από Αυτό ολόκληρη την περί Θεού διδασκαλία μας εφαρμόζοντας σ' ολόκληρη την Αγίαν Τριάδα τα ίδια λόγια: " Ήν το φώς το αληθινόν, ό φωτίζει και αγιάζει πάντα άνθρωπον ερχόμενον εις τον κόσμον ". Ποίος; ο Πατήρ. " Ήν το φώς το αληθινόν , ό φωτίζει πάντα άνθρωπον ερχόμενον εις τον κόσμον ". Ποίος; ο  Υιός.

" Ήν το φώς το αληθινόν, ό φωτίζει πάντα άνθρωπον ερχόμενον εις τον κόσμον ". Ποίος; ο " άλλος Παράκλητος ". " Ήν" και "ήν" και "ήν" ! Αλλά  το "ήν" είναι ένα ! "Φώς " και "φώς " και "φώς"! *1 Ένας είναι ο " Θεός" ! Και αυτό ακριβώς είναι εκείνο, που και ο Δαυίδ εις παλαιοτέραν εποχήν το είδεν αμυδρά και είπε το " εν τω Φωτί σου οψόμεθα Φώς ", και εμείς τώρα το βλέπομεν καθαρά και έτσι κηρύσσομεν, - επειδή χάρις εις το Φώς, το Πνεύμα, έχομεν κατανοήσει ότι ο Υιός είναι Φώς  που προέρχεται από το Φώς, τον Πατέρα -  την διδασκαλία περί της Αγίας Τριάδος, που είναι και απλή και σύντομος.

Όποιος θέλει να "αθετή" (δηλαδή να αποστατή), ας αθετή ! Και όποιος θέλει να αμαρτάνη, ας αμαρτάνη ! Εμείς κηρύσσομε κάτι, που έχομε καλά εννοήσει! Και γι' αυτό, αν από εδώ κάτω δεν μας ακούετε, θα ανεβούμε εις την κορυφή του βουνού και θα φωνάξωμε! Το Πνεύμα θα το δοξολογήσωμε! Δεν θα φοβηθούμε! Και άν θα Το φοβηθούμε, αυτό θα γίνει, όχι όταν Το κηρύσσωμε, αλλά την ώρα της προσευχής μας! *2   [...]

 

**1: Τα τρία Πρόσωπα της Αγίας Τριάδος είναι εξ ίσου άναρχα και συνάναρχα. Εξ ίσου φώς και τα τρία. Παρότι όμως και τα τρία είναι μία Ουσία και έχουν ένα και μόνον θέλημα, υποτάσσονται εις κανόνα αγάπης και τιμής. Προηγείται ο άναρχος (=αναίτιος) Πατήρ, που γεννά τον Υιόν και εκπορεύει το Πνεύμα .'Επεται ο Υιός ,που υπακούει μεν εις τον Πατέρα, επειδή είναι "μείζων", αλλά πέμπει το Πνεύμα. Και ακολουθεί το Πνεύμα, το οποίον είναι η Χάρις και η Σοφία του Πατρός και ο δάκτυλος του Υιού, η πηγή του αγιασμού, η ζωοποιός δύναμις, ο φωτισμός' αυτό που οδηγεί τους ανθρώπους να επικαλούνται το όνομα του Χριστού και να πιστεύουν στο 'Ονομά του. Το Πνεύμα όλον συγκροτεί τον θεσμόν της Εκκλησίας, αγιάζει και τελειοποιεί τους πιστούς, τους θεώνει και δοξάζει τον Χριστόν και τον Πατέρα.

**2 Ο άγιος Γρηγόριος θέλει να ειπή: φοβούμαι το μεγαλείον του Αγίου Πνεύματος, όταν εν ταπεινώσει το επικαλούμαι, εγώ ο αμαρτωλός και ακάθαρτος.

Από τις Πατερικές εκδόσεις " 'Αγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς ".

***

Από τον δεύτερο Κανόνα του Αγίου Γρηγορίου,

ποίημα Αγίου Κοσμά,

ήχος α'

                

Ρήτωρ ο πυρίπνους,

η θεόφθογγος λύρα της χάριτος,

τη θεολόγω επιπνοία,

και φθογγή θεοπνεύστω,

ηχήσας λαμπρότατα,

τρισυποστάτου ουσίας ημίν,

μέλος εμελώδησεν.

Υάκινθος