Πολυφωνικό τραγούδι από τα Κτίσματα Πωγωνίου Ηπείρου. Το τραγούδι έχει θέμα το διωγμό των Ελλήνων Χριστιανών κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας και συναντάται επίσης στη Δερόπολη της Βόρειας Ηπείρου. Ο ρυθμός του κομματιού είναι σε εκτελέσεις και 3/4, των 4/4 (2-2) αλλά και των 5/8 και χορεύεται αντίστοιχα ως προς τους δύο πρώτους ρυθμούς ως «ΣΥΡΤΟ ΣΤΑ ΤΡΙΑ» αλλά και ως «ΣΥΡΤΟ ΣΤΑ ΔΥΟ».
Μωρ’ Δεροπολίτισσα μωρ’ καημένη, μωρ’ Δεροπολίτισσα ζη… μωρ’ ζηλεμένη. ------ Bάλ’ το φέσι σου στραβά μωρ’ καημένη, βάλ’ το φέσι σου στραβά ζη… μωρ’ ζηλεμένη. ------ ‘Σύ (ντ)α πας στην εκκλησιά μωρ’ καημένη, ‘σύ (ντ)α πας στην εκκλησιά ζη… μωρ’ ζηλεμένη. ------ Με λαμπάδες με κεριά μωρ’ καημένη, με λαμπάδες με κεριά ζη… μωρ’ ζηλεμένη. ------ Και με μοσκοθυμιατά μωρ’ καημένη, και με μοσκοθυμιατά ζη… μωρ’ ζηλεμένη. ------ Για προσκύνα για τ’ εμάς μωρ’ καημένη, για προσκύνα για τ’ εμάς ζη μωρ’ ζηλεμένη. ------ Για τ’ εμάς τους Χριστιανούς μωρ’ καημένη, για τ’ εμάς τους Χριστιανούς ζη… μωρ’ ζηλεμένη. ------ Τι μας πλάκωσε η Τουρκιά μωρ’ καημένη, τι μας πλάκωσε η Τουρκιά ζη… μωρ’ ζηλεμένη. ------ Κι όλη η Αρβανιτιά μωρ’ καημένη, κι όλη η Αρβανιτιά ζη… μωρ’ ζηλεμένη. ------ Και μας σφάζουν σαν τ’ αρνιά μωρ’ καημένη, και μας σφάζουν σαν τ’ αρνιά ζη… μωρ’ ζηλεμένη. ------ Σαν τ’ αρνιά την Πασχαλιά μωρ’ καημένη, σαν τ’ αρνιά την Πασχαλιά ζη… μωρ’ ζηλεμένη. ------ Σαν κατσίκια τ’ Αγιωργιού μωρ’ καημένη, σαν κατσίκια τ’ Αγιωργιού ζη… μωρ’ ζηλεμένη. ------ Σαν τραγιά τ’ Αϊ-Θανασιού μωρ’ καημένη, σαν τραγιά τ’ Αϊ-Θανασιού ζη… μωρ’ ζηλεμένη. πηγή : kanellatou.gr ****************
[...] Το τραγούδι «Μώρ Δεροπολίτισσα» ως η δική μας ανθρώπινη «Άγια Σοφιά»
Ασφαλώς το τραγούδι αυτό κατέχει θέση Ακροπόλεως στα ιστορικά μας τραγούδια. Ως ύμνο κατά του εξισλαμισμού, αποτελεί την δική μας «Άγια Σοφιά», με αντίθετους όρους. Η Άγια Σοφιά, ο ναός σύμβολο της ορθόδοξης αυτοκρατορίας, τούρκεψε. Η Δεροπολίτισσα,- (άνθρωπος, ή γυναικεία μορφή) «δεν τούρκεψε». Τυχαίο;! Όχι! Όπως δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι το τραγούδι, (στην ουσία εκείνοι που αλλαξοπίστησαν) δεν απευθύνεται στις δεκάδες ναούς και μοναστήρια που περιβάλουν την περιοχή της Δρόπολης, μέχρι το σημείο που να αποκαλείται ένα ξεχωριστό Άγιο Όρος, αλλά στη Δροπολίτισα. Όταν η Πόλη έπεφτε στα χέρια της Τουρκιάς, η Δρόπολη απελευθερώνονταν (πρόσκαιρα) από το ζυγό της. Όταν οι γύρω περιοχές τούρκευαν η Δρόπολη συνέχιζε να πηγαίνει στην εκκλησία, «υποχρεωμένη» όμως να προσκυνάει για όλους εκείνους που αναγκάστηκαν να αλλαξοπιστήσουν. Έτσι μετατράπηκε σε έναν γενικότερο συμβολισμό αντίστασης και προσδοκίας για την τύχη της ορθοδοξίας και του ελληνισμού.
Οι στίχοι «Τι μας πλάκωσε η Τουρκιά/ και μας σφάζουν σαν τ’ αρνιά», δημιουργεί τις προϋποθέσεις να συλλάβουμε ως χρονολογία δημιουργίας του τραγουδιού την περίοδο αμέσως μετά την αποτυχημένη εξέγερση του Διονύσου του Φιλόσοφου στα 1611, η αφετηρία και τα κίνητρα της οποίας θα πρέπει επίσης, να αναζητηθούν στη Δρόπολη.
Το τραγούδι μαρτυράει επίσης και το γεγονός ότι το ορθόδοξο στοιχείο είχε κοπεί στη μέση. Το ένα τμήμα, που βιαίως αλλαξοπίστησε και του απαγορεύτηκε να πάει στην εκκλησία και το άλλο που αντιστέκεται και πρέπει να προσκυνήσει και για το υπόλοιπό. Το δεύτερο συμβολίζει η λαμπερή μορφή της Δεροπολίτισσας «ζηλεμένη» που βάζει το φέσι της στραβά (ένδειξη λεβεντιάς και υπερηφάνειας) για να πάει στην εκκλησιά. Κάπου στα χρονικά περιθώρια του τραγουδιού σημαδεύεται η απαρχή όχι μόνο της θρησκευτικής αλλά και εθνικής διαφοροποίησης της περιοχής. Ένας λόγος παραπάνω λοιπόν για να το αποκαλέσουμε τη Δροπολίτισσα του τραγουδιού, ως τη δική μας «Άγια Σοφιά».
ΤΕΛΟΣ
Παναγιώτης Μπάρκας για το «Βορειοηπειρώτη»
Αργυρόκαστρο 13.10.2012
Απόσπασμα από την ανάρτηση με τίτλο " Δεροπολίτισσα-η Αγιά-Σοφιά της Βορείου Ηπείρου", ένα εξαιρετικό κείμενο του Παν. Μπάρκα
στο blog " Θησαυρός Γνώσεων και ευσεβείας"
παραδοσιακό τραγούδι δημοτικό τραγούδι ηπειρώτικο πολυφωνικό
Δεροπολίτισσα
Μοιρολόι κλαρίνου για τους άταφους ήρωες του '40
ΜΟΙΡΟΛΟΙ ΚΛΑΡΙΝΟΥ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΤΑΦΟΥΣ ΤΟΥ '40
8500 Έλληνες στρατιώτες, πεσόντες στις μάχες της αντίστασης κατά των Ιταλών εισβολέων το 1940, κείτονται άταφοι ακόμα στα εδάφη της Βορείου Ηπείρου.
Παρά την μονογραφή από την 21η Νοεμβρίου του 2008, της ελληνοαλβανικής συμφωνίας για τη δημιουργία δύο στρατιωτικών κοιμητηρίων στην Βόρεια Ήπειρο, το αλβανικό κράτος εξακολουθεί να μηχανεύεται εμπόδια στη διευθέτηση αυτού του ιδιαίτερης ανθρωπιστικής και συναισθηματικής σημασίας θέματος για όλο τον ελληνικό λαό.
Στο ίδιο μήκος κυμαίνεται η αντιμετώπιση από πλευράς των αλβανικών αρχών και της διμερής συμφωνίας που υπεγράφη τον Απρίλιο του 2009, κατά την επίσκεψη του τότε Έλληνα πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή, αναφορικά με τη διευθέτηση των θαλάσσιων συνόρων και της σχετικής υφαλοκρηπίδας. Ενώ η Ελλάδα ανέμενε την κύρωση της εν λόγω συμφωνίας από την αλβανική βουλή, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Αλβανίας, με μια πρωτοφανή απόφαση, ακύρωσε τη Σύμβαση ως μή-συνταγματική!
Εντός του ίδιου πλαισίου θα πρέπει να ενταχθεί και η γενικότερη στρατηγική συρρίκνωσης και περιορισμού της ελληνικής εθνικής μειονότητας στη Βόρεια Ήπειρο μέσω της συνεχούς καταπάτησης των μειονοτικών δικαιωμάτων της, κατά παράβαση των σχετικών διεθνών συνθηκών και ιδιαίτερα της Σύμβασης Πλαίσιο για την Προστασίας των Εθνικών Μειονοτήτων του Συμβουλίου της Ευρώπης. Να θυμίσουμε απλά την πολύ πρόσφατη (Αύγουστος 2010)απάνθρωπη δολοφονία του Αριστοτέλη Γκούμα, στη Χιμάρα, επειδή μιλούσε τη μητρική του γλώσσα αλλά και την, λίγο παλαιότερη, ποινική καταδίκη με καθαίρεση από τα δημαρχιακά καθήκοντα και ποινή φυλάκισης του Βασίλη Μπολάνου, Προέδρου της Πολιτικής Οργάνωσης της Ελληνικής Μειονότητας «ΟΜΟΝΟΙΑ», επειδή θέλησε οι πινακίδες σήμανσης οδών στην περιοχή δικαιοδοσίας του δήμου της Χιμάρας να αναγράφονται και στην ελληνική.
Δεν θα ήταν υπερβολή να πει κανείς ότι φαίνονται τα Τίρανα να εμπαίζουν στην κυριολεξία την Αθήνα, προσποιούμενα από τη μία την φίλη γείτονα, όποτε χρειάζονται τη στήριξή της (όπως στις αρχές του 2009, για την ένταξή τους στο ΝΑΤΟ), κι από την άλλη δεν χάνουν ευκαιρία να βάλλουν ευθαίως έναντι των ελληνικών συμφερόντων όποτε περνάει από το χέρι τους. Είναι ίσως καιρός η ελληνική κυβέρνηση να επαναπροσδιορίσει τη στάση της απέναντι στην διφορούμενη αυτή αλβανική τακτική.
A Greek Orthodox priest has been found slain after being kidnapped near the Syrian capital of Damascus, the Syrian government and the Vatican news service reported Thursday.
The body of the Rev. Fadi Jamil Haddad, pastor of St. Elias Church in Qatana, outside Damascus, was discovered in the Jaramana district of the capital, reported Agenzia Fides, the Vatican news service. The site was not far from the area where he was kidnapped by an “unidentified armed group" last Friday, the agency said.
The Vatican agency quoted a colleague saying the priest had been “horribly tortured.”
The official Syrian news service said the priest was found with a gunshot wound to his head. The government news agency blamed the crime on “terrorists,” its usual characterization of the armed opposition fighting to oust President Bashar Assad.
According to the official account, the priest was abducted while seeking the release of another person who had been kidnapped by militants.
But it was not clear if the priest’s slaying was political, sectarian or criminal in nature. Many Syrians have complained of a breakdown in law and order and a spike in kidnapping for ransom and other crimes as security has deteriorated. Opportunistic criminals have moved to take advantage of the nation's security void.
The Vatican news agency reported that the priest’s kidnappers had demanded a ransom equivalent to about $715,000 for the priest’s release. “It was, however, impossible to find the money and meet this exorbitant demand,” reported Agenzia Fides.
The Greek Orthodox population is considered the largest Christian denomination in Syria, where Christians represent perhaps 10% of the population. Syria is overwhelmingly Muslim.
Christian leaders in Syria say their community, which has ancient roots, is in a precarious position. Some Christians have joined the rebellion and called for Assad to step down. But many Syrian Christians back Assad, whose administration has been tolerant of religious minorities even as it has crushed political dissent.
Assad has tried to rally support among Christians and other minorities against the armed rebellion, which is led by the nation's Sunni Muslim majority. There have been reports from Syria of government efforts to arm Christian communities. But some Christian leaders have urged their co-religionists to remain neutral in the conflict.
Some Christians voice fears that Islamists will take over the secular Syrian government and that the nation will experience the kind of sectarian violence, including the bombing of churches and torching of Christian shops, that ravaged neighboring Iraq after the U.S.-led invasion toppled Saddam Hussein. Hussein, like Assad, was a secular autocrat who tolerated Christian religious practice. Tens of thousands of Iraqi Christians fled to Syria in the aftermath of Hussein’s fall.
A Greek Orthodox priest who tried to negotiate the liberation of a Christian doctor in Damascus province was found dead on Thursday, residents and the Syrian Observatory for Human Rights said.
"The corpse of Fady Haddad, kidnapped last Friday (October 19), was found this morning in Damascus province," said the Britain-based Observatory.
Father Haddad served the St Elie parish in Qatana, a mixed Christian and Muslim town of 15,000 inhabitants 20 kilometres (12 miles) west of Damascus.
One resident said he was found murdered near the town.
"He was negotiating the release of a Christian doctor with the kidnappers, who demanded 50 million Syrian pounds ($660,000). He had managed to reduce their demand" by half, he told AFP on condition of anonymity.
Theft and kidnapping have become rampant in Syria, where criminals have taken advantage of the security vacuum caused by the fighting between rebels and the army.
"Last Friday, he went along with the doctor's stepfather to pay the ransom, but they were also abducted and the kidnappers had increased their demands before the priest's body was found on Thursday," the resident added.
The murder has sparked outrage in Qatana, where the priest was popular with Christians and Muslims alike for securing the release of a number of people, locals said.
Rare in a country plagued by civil war, state news outlets and opposition websites alike paid tribute to Father Haddad.
The Orthodox Patriarchate condemned the "savage crime" and denounced "attacks against civilians and religious figures who try to be messengers of peace under these difficult circumstances."
It further called on humanitarian organisations and the public to "condemn all crimes and robberies which undermine the safety of citizens."
The Syrian National Council, the main opposition bloc in exile, called Father Haddad a "symbol of national unity," and blamed pro-regime militiamen for his killing.
"The gangs belonging to the regime killed Father Fady Haddad in order to drag the country into sectarian strife," SNC spokesman George Sabra said, calling for an official judicial investigation into the murder.
"National unity in Syria and in the town of Qatana in particular is too solid to be undermined by ignorant and hateful acts," Sabra added.
"Father Fady was one of the symbols of national unity. Grant mercy on Father Fady Haddad, a martyr of the nation and humanity, and shame on those criminal killers who are destroying the country."
The Patriarchate of Antioch's Statement on the Killing of Fr. Fadi Haddad
"O Lover of Mankind, inasmuch as You are the God of Peace and Father of Mercies."
We turn to you our sorrowful hearts and ask You for mercy, that in Your compassion You will lead us to peace, treat us kindly, have compassion for us, and guide us to reason and awareness, we humans who are created in your divine image and likeness.
On October 18 of this year, the Reverend Father Fadi Haddad, priest of the parish of the Prophet Elias in Qatana went out on a noble humanitarian mission to return a member of his parish who had been kidnapped a few days earlier. What occurred was more difficult than expected and Father Fadi was himself kidnapped along with the other intermediary, the ransom, and a private vehicle. The tragic series of events began with negotiations with the kidnappers who demanded an enormous sum of money.
There had been hope that consciences would be sober, lest a painful tragedy occur, which is what happened, as the body of Father Fadi Haddad was found on the morning of Thursday, October 25 in the region of Drousha. On him were indescribable marks of torture and mutilation. He was identified by the Reverend Father Elias el-Baba, priest of the town of Hina and he was transported to the town clinic. The Patriarchate in Damascus was informed of his martyrdom, that his pure and blameless blood may a sacrifice for reconciliation and harmony.
We turn to God, may He be exalted, asking mercy and forgiveness for him. At the same time, however, we condemn in the harshest terms this beastly and barbaric act aimed at civilians, the innocent, and men of God who strive to be apostles of peace who bring hearts together, dress the wounds of the suffering, comfort the sorrowing, and strengthen the weak in these difficult circumstances. We express the profundity of our pain as our beloved nation witnesses heinous acts that are unprecedented in its long history which has enjoyed a life built on the foundation of love, cooperation, peace, and harmony.
We urge all citizens, humanitarian organizations and all those of good will and good intentions, who are the majority of our kind, peaceful, and life-loving people, to join with us in condemning the kidnapping, murder, destruction, robbery, and assault on the security and well-being of citizens that is taking place. We call them to dialogue, peace, and harmony, especially the men of God among them.
We likewise call children of this country to cooperate and support each other in these difficult circumstances in order to contain the evil that is besetting us in the hope of putting an end to it and to the bath of innocent blood that takes place every day, in which innocent people from all elements of society in the nation are falling. We hope to arrive at putting a final end to it through all humanitarian means which lead to the outbreak of peace instead of war, love instead of hatred, rapprochement instead of estrangement, as our common history has seen and sees.
We turn to our beloved children and affirm that we are children of resurrection and life because our Lord taught us when He said:
"I am the Way, the Truth, and the Life."
We are children of the hope that conquers all human feeling of weakness. We remind them that the Savior's crucifixion preceded His Resurrection from the dead. The path to Golgotha ends with life bursting forth from the tomb with the light of the Savior's glorious Resurrection.
We affirm to all our children that we remain steadfast in our faith and our hope in the power of our Lord who desired that we have life, and more abundantly (John 10:10). We call on them in the love of Christ to remain in their land and their nation and for us not to stand at the border of tragedy and weep for our dead, since it is the will of Life for us to grow in faith and hope. We urge them to look to our future which we are building by the power of faith, to realize free and dignified life for the children of our nation and our people.
We ask God that the martyrdom of Father Fadi Haddad be a sacrifice offered for the children of this nation and a stopping point to the painful events that we are living in this wicked time.
We ask God's rich and abundant mercy for our beloved departed martyr and we turn to him for mercy for our people, our beloved nation, and for all the peoples and countries of this afflicted Middle East.
Σήμερα η Ορθόδοξη Εκκλησία μας
πρόσθεσε ακόμη ένα μάρτυρα στην αγκαλιά του Χριστού μας . Πρόκειται για τον
Ελληνορθόδοξο ιερέα Σωτήρη (Φάντι) Χαντάντ ο οποίος υπηρετούσε στον ιερό ναό
του Προφήτη Ηλία στη μικρή πόλη Κανάτα με 15.000 κατοίκους, 20 χιλιόμετρα έξω
από την Δαμασκό. Ο μάρτυρας ιερέας βρέθηκε στραγγαλισμένος και με τα μάτια του
βγαλμένα, ενώ το σώμα του ήταν γεμάτο από
μώλωπες που δημιουργήθηκαν από τα φρικτάβασανιστήρια που πέρασε.
Το μαρτύριο του
43χρονου ιερά Σωτήρη Χαντάντ άρχισε στις 19 Οκτωβρίου όταν απήχθη από
ισλαμιστές αντάρτες καθώς πήγε για να τους συναντήσει και να διαπραγματευθεί
την απελευθέρωση ενός Χριστιανού γιατρού της ενορίας του που είχαν απαγάγει από
πριν. Οι απαγωγείς ζητούσαν 50 εκατομμύρια συριακές λίρες (660 χιλιάδες δολάρια)
λύτρα για την απελευθέρωση του γιατρού. Ο πάτερ Σωτήρης κατάφερε να μειώσει το
ποσό περίπου στα μισά ($350,000) από αυτά που ζητούσαν αρχικά. Τη περασμένη
Παρασκευή πήγε μαζί με τον πεθερό του γιατρού για να τους δώσει τα λεφτά και να
απελευθερώσει τον όμηρο. Αντί αυτού, οι ισλαμιστές αντάρτες τους απήγαγαν και
αυτούς.
Οι απαγωγείς
ζητούσαν τώρα 750 εκατομμύρια λίρες Συρίας για να απελευθερώσουν και τους τρεις.
Τέτοιο μεγάλο ποσό χρημάτων δεν μπορούσε να βρεθεί πουθενά, και έτσι σήμερα το
πρωί βρέθηκε η σορός του ιερέα στην Εθνική Οδό μεταξύ Δαμασκού και
Κανάτα.
Ο πάτερ Σωτήρης
Χαντάντ γεννήθηκε στην πόλη της Κανάτα στις 2 του Φλεβάρη του 1969 από ευλαβείς
Χριστιανούς γονείς. Μετά την απόκτηση του απολυτηρίου δευτεροβάθμιας
εκπαίδευσης, σπούδασε στη Θεολογική σχολή Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός στο
Μπαλαμάντ του Λιβάνου, από όπου και αποφοίτησε το 1994. Παντρεύτηκε και
χειροτονήθηκε διάκονος στον καθεδρικό ναό της Παναγίας στη Δαμασκό κατά τη
διάρκεια του εορτασμού της ονομαστικής εορτής του Μακαριωτάτου Πατριάρχη Ιγνάτιο
Χαζίμ IV.
Στις 14,
Ιουλίου του 1995 χειροτονήθηκε ιερέας και εστάλη να υπηρετήσει την ενορία του
Προφήτη Ηλία στη γενέτειρά του Κανάτα. Ο πατέρας Σωτήρης υπηρετούσε με ζήλο την
ενορία του και συμμετείχε στην ίδρυση του Ορθόδοξου Κατηχητικού Σχολείου της
πόλης μαζί με άλλους ευσεβείς πιστούς της ενορίας. Σήμερα βρίσκεται μαζί με τους
αγγέλους. Αιωνία του η μνήμη.
NOCTOC
*****
Παναγία Παραμυθία των θλιβομένων και αδικουμένων
(1500 μ.Χ) - Περιστερώνα Πάφος
Panagia Paramythia of those in grief and injustice
Ό Γέροντας της Καλύβας του αγίου Ακάκιου του νέου, Ιερόθεος Μοναχός, μας διηγήθηκε, ότι μεταξύ της Μονής Μεγίστης Λαύρας και της Σκήτης των Καυσοκαλυβίων, στην περιφέρεια αυτή, ασκήτευε ένας ερημίτης, γνωστός με το όνομα Πανάρετος, ό όποιος μια μέρα, μετά από την καθιερωμένη προσευχή και τον κανόνα του, του ήρθε ή ιδέα να φτιάξει, μπροστά στη σπηλιά του, ένα μικρό κηπάκι, για να έχει σωματική άσκηση και απασχόληση και λίγη παράκληση από τα κηπευτικά πού θα καλλιεργούσε. Μετά από πολλές μέρες αγώνα και με πολύ κόπο, επειδή τα μέρη εκείνα είναι πετρώδη, έσκαψε αρκετό μέρος και έφτασε σε ένα σημείο πού βρήκε μια πλάκα, ή οποία τον δυσκόλευε να προχωρήσει. Ήταν βραδάκι, ό Γέροντας αυτός, από την πολλή εργασία κουράστηκε και είπε με τη σκέψη του να σταματήσει ως εκεί το σκάψιμο. Ή περιέργεια όμως να μάθει, τι πλάκα είναι εκείνη και τι κρύβει μέσα, δεν τον άφηνε ήσυχο κι έτσι πήρε ένα σίδερο, το έβαλε σε μια γωνιά κι όταν σήκωσε λίγο την πλάκα, βγήκε από μέσα εύωδία άρρητη, πλημμύρισε όλος ό τόπος από ουράνιο άρωμα. Ό ήλιος, από ώρα είχε βασιλέψει κι έπαιρνε να σκοτεινιάζει, τότε ό Γέροντας ερημίτης εκείνος, ξέχασε την κούραση πού είχε και βάλθηκε να σηκώσει όλη την πλάκα, την οποία τελικά κατόρθωσε να σηκώσει και τι να δει μέσα; Ή πλάκα έκρυβε κανονικό τάφο μέσα στον οποίον ήταν σώμα σε σχήμα κοιμωμένου άνθρωπου, πού ήταν ντυμένος Ιερά άμφια, ποιος ξέρει από πόσα χρόνια και φαινόταν σαν να είχε πεθάνει και ενταφιασθεί την προηγούμενη μέρα. Στο μέρος εκείνο, μόνο ό γέρων Πανάρετος είχε πολλά χρόνια πού ασκήτευε και δεν έτυχε να γνωρίζει κανείς εκεί γύρω, πού είχανε, άλλος 50 κι άλλος 60 χρόνια ασκητική ζωή και κανείς τους δε γνώριζε τίποτα για την άσκηση ή το θάνατο μεγάλου ασκητή και ερημίτη, όπως έδειχνε να ήταν ό ευλογημένος αυτός Άγιος. Ό ερημίτης αυτός μοναχός Πανάρετος, από τη χαρά για το εύρημα του κι από την πολλή εύωδία πού έβγαινε από το άγιο εκείνο λείψανο, έμεινε για πολλή ώρα ακίνητος, κατάπληκτος, κι όταν συνήλθε, από την πρώτη αυτή συγκίνηση, άρχισε με δάκρυα να προσεύχεται, να παρακαλεί και να λέγει: «Άγιε του Θεού σε ευχαριστώ πού φανερώθηκες σε μένα τον ανάξιο και αμαρτωλό, παρακαλώ την αγιοσύνη σου, πες μου ποιος είσαι; και πόσα χρόνια έχουν περάσει από τότε πού τελείωσες τον Ιερό αγώνα σου; Πού αφήκες τον έρημο τούτο τόπο και βρίσκεσαι στην αιώνια μακαριότητα; Έφ’ όσον ευδόκησε ό Θεός να σε βρω κι αξιώθηκα να δω την όψη σου, πες μου σε παρακαλώ ποιό είναι τ’ όνομά σου;» Για μια στιγμή σκέφτηκε πώς πρέπει να πάει στο Μοναστήρι της Λαύρας, να αναφέρει το γεγονός και να ‘ρθουν οι Πατέρες της Μονής να παραλάβουν το άγιο αυτό λείψανο, με δόξες και τιμές όπως πρέπει σε έναν τέτοιο μεγάλο άγιο. Μ’ αυτή τη σκέψη, προσευχόμενος, έμεινε πολλές ώρες ό Γέρων Πανάρετος. Κόντευε να ξημερώσει, από τον πολύ κόπο και την αγρυπνία, απόκαμε, τον πήρε για λίγο ένας ελαφρός ύπνος και τότε βλέπει τον Άγιο αυτόν να παρουσιάζεται μπρος του και με πολύ θυμωμένο πρόσωπο και αυστηρό ύφος να του λέγει: «— Δε μου λες αββά, τι σκέφτεσαι να κάνεις;» ~Ό Γέρων, με πολύ φόβο απάντησε: «— Άγιε του Θεού, σκέφτηκα να ειδοποιήσω, άμα φέξει ό Θεός την ημέρα, το Μοναστήρι της Λαύρας, για ναρθούν να σε πάρουν και να μην είσαι ‘δώ στην έρημο περιφρονημένος!» Ό άγιος, πού ή στολή του έλαμπε σαν τον ήλιο, του είπε με αυστηρό και πάλι ύφος: «— Δε μου λες Γέροντα, μαζί κάναμε εδώ τους αγώνες και την υπομονή, πού θέλεις εσύ να κανονίσεις για μένα και το λείψανο μου; Πώς θέλεις τώρα να με πάρουν από τον άγιο τούτο τόπο, στον οποίον, με τη δύναμη και τη χάρι του Θεού, αγωνίστηκα να τον αποκτήσω περισσότερα από 50 χρόνια σκληρής και στερημένης ζωής; Δεν έχεις κανένα δικαίωμα να διαταράξεις τη μακαρία ησυχία, πού με τη δωρεά του Θεού το σώμα μου απολαμβάνει εδώ, ως την ημέρα τη μεγάλη εκείνη και επιφανή, της Δευτέρας του Χριστού ενδόξου Παρουσίας, πού θα λάβει ή ψυχή με το σώμα την αιώνια αμοιβή, από τον δίκαιο μισθαποδότη και κριτή Δεσπότη Χριστό και Θεό μας. Και τώρα σε παρακαλώ να βάλεις πάλι την πλάκα στη θέση της, όπως τη βρήκες και μέχρι την ημέρα πού θα σε πάρει ό Κύριος από τη ζωή αυτή, δε θα φανερώσεις τίποτα, από όσα είδες και άκουσες! Πρόσεξε, αν παρακούσεις θα πάθεις μεγάλο κακό από τον Κύριο». Μ’ αυτά ξύπνησε ό γέρο – Πανάρετος τρομαγμένος και παρακάλεσε τον άγνωστο και ανώνυμο εκείνον άγιο, να τον συγχωρέσει και θα κάνει κατά την επιθυμία του. Κάλυψε αμέσως τον τάφο, όπως του είπε ό άγιος και όταν γέρασε πολύ, άφησε το μέρος εκείνο και πήγε στην Σκήτη των Καυσοκαλυβίων οπού έζησε αρκετά χρόνια. Ό γέρο – Πανάρετος, πού είδε με τα μάτια του και έζησε το γεγονός αυτό, όταν προείδε το θάνατο του, τις τελευταίες μέρες της ζωής του, κάλεσε τους Πατέρες της Σκήτης, στους οποίους έκαμε γνωστό το γεγονός αυτό, χωρίς να φανερώσει λεπτομέρειες και την τοποθεσία.. Έτσι από το επιτίμιο αυτό του αγίου εκείνου ερημίτη, έμεινε και θα μείνει για πάντα άγνωστος, ό ευλογημένος και χαριτωμένος εκείνος Μοναχός και άγιος Ασκητής, στους ανθρώπους, άλλα γνωστός και με μεγάλη παρρησία στο Θεό.
Η διδασκαλία της Εκκλησίας, σύμφωνα με την οποία οι εικόνες αποτελούν ένα αδιάσπαστο στοιχείο του Χριστιανικού Ευαγγελίου αμέσως με την έναρξή του, εκφράζεται επίσης στην παράδοση, η οποία βεβαιώνει ότι η πρώτη εικόνα του Χριστού εμφανίσθηκε κατά τη διάρκεια της ζωής του στη γη. Στη Δύση, αυτή η εικόνα εκαλείτο «το Άγιο Μανδήλιο». Στην Ανατολή καλείται «Αχειροποίητος», η εικόνα που δεν έγινε από χέρι άνθρωπου. Σύμφωνα με αυτήν την παράδοση, ο ίδιος ο Χριστός έστειλε την εικόνα Του στον Άβγαρο τον Ε’ Ukhama, πρίγκηπα της Οσροηνής, μιας μικρής χώρας ανάμεσα στον Τίγρη και τον Ευφράτη, που βρισκόταν την εποχή εκείνη ανάμεσα στη Ρωμαϊκή και την Παρθική αυτοκρατορία. Πρωτεύουσά της ήταν η πόλη Εδεσσα, η σημερινή Orfu η Rogais. Πρέπει να αναφερθεί ότι το χρονικό της πόλης αυτής αναφέρει την ύπαρξη Χριστιανικού ναού ο οποίος εθεωρείτο αρχαίος το έτος 201 όταν καταστράφηκε από πλημμύρα. Το βασίλειο της Έδεσσας ήταν η πρώτη πολιτεία στον κόσμο που έγινε Χριστιανική πολιτεία (μεταξύ 170 και 214, υπό την ηγεμονία του Αβγάρου του Θ’)( Ουσπένσκυ Λεωνίδας) Διαβάζουμε λοιπόν στην «Εκκλησιαστική ιστορία» του Ευσεβίου Καισαρείας τα εξής για τον Άβγαρο(ή Αύγαρο) «Ἱστορία περὶ τοῦ τῶν Ἐδεσσηνῶν δυνάστου»: «Ἄβγαρος Οὐχαμα τοπάρχης Ἰησοῦ σωτῆρι ἀγαθῷ ἀναφανέντι ἐν τόπῳ Ἱεροσολύμων χαίρειν. ἤκουσταί μοι τὰ περὶ σοῦ καὶ τῶν σῶν ἰαμάτων, ὡς ἄνευ φαρμάκων καὶ βοτανῶν ὑπὸ σοῦ γινομένων. ὡς γὰρ λόγος, τυφλοὺς ἀναβλέπειν ποιεῖς, χωλοὺς περιπατεῖν, καὶ λεπροὺς καθαρίζεις, καὶ ἀκάθαρτα πνεύματα καὶ δαίμονας ἐκβάλλεις, καὶ τοὺς ἐν μακρονοσίᾳ βασανιζομένους θεραπεύεις, καὶ νεκροὺς ἐγείρεις. καὶ ταῦτα πάντα ἀκούσας περὶ σοῦ, κατὰ νοῦν ἐθέμην τὸ ἕτερον τῶν δύο, ἢ ὅτι σὺ εἶὁ θεὸς καὶ καταβὰς ἀπὸ τοῦ οὐρανοῦ ποιεῖς ταῦτα, ἢ υἱὸς εἶ τοῦ θεοῦ ποιῶν ταῦτα. διὰ τοῦτο τοίνυν γράψας ἐδεήθην σου σκυλῆναι πρός με καὶ τὸ πάθος, ὃ ἔχω, θεραπεῦσαι. καὶ γὰρ ἤκουσα ὅτι καὶ Ἰουδαῖοι καταγογγύζουσί σου καὶ βούλονται κακῶσαί σε. πόλις δὲ μικροτάτη μοί ἐστι καὶ σεμνή, ἥτις ἐξαρκεῖ ἀμφοτέροις». Μετάφραση: «Ο Άβγαρος του Ουχάμα, τοπάρχης, προς τον Ιησού, τον αγαθό σωτήρα, που εμφανίστηκε στην Ιερουσαλήμ, χαίρε. Άκουσα σχετικά με σένα και με τις θεραπείες σου, πως πραγματοποιούνται δίχως φάρμακα και βότανα. Όπως λένε, κάνεις τυφλούς να βλέπουν, χωλούς να περπατούν, καθαρίζεις λεπρούς, βγάζεις ακάθαρτα πνεύματα και δαίμονες, θεραπεύεις όσους βασανίζονται από ανίατες αρρώστιες, ανασταίνεις νεκρούς. Έχοντας λοιπόν ακούσει όλα αυτά για σένα, σκέφτηκα ότι ένα από τα δύο συμβαίνει: ή είσαι εσύ ο ίδιος Θεός που κατέβηκες από του ουρανό και πράττεις αυτά ή είσαι ο υιός του Θεού. Γι’ αυτό λοιπόν σου έγραψα, για να σε παρακαλέσω να ‘ρθεις σε μένα και να θεραπεύσεις το βάσανο που έχω. Άκουσα άλλωστε ότι οι Ιουδαίοι αγανακτούν εναντίον σου και θέλουν να σε κατηγορήσουν. Έχω μια πολύ μικρή, αλλά σεμνή πόλη, που είναι αρκετή και για τους δυο μας». Ο Ιησούς στην απαντητική του επιστολή συγχαίρει τον Άβγαρο για την πίστη του: ʹʹἌβγαρε, μακάριος εἷ πιστεύσας ἐν εμοί, μή ἑώρακώς μεʹ και του υπόσχεται ότι θα στείλει κάποιον για να τον θεραπεύσει και να τον διδάξει. «Μακάριος εἶ πιστεύσας ἐν ἐμοί, μὴ ἑωρακώς με. γέγραπται γὰρ περὶ ἐμοῦ τοὺς ἑωρακότας με μὴ πιστεύσειν ἐν ἐμοί, καὶ ἵνα οἱ μὴ ἑωρακότες με αὐτοὶ πιστεύσωσι καὶ ζήσονται. περὶ δὲ οὗ ἔγραψάς μοι ἐλθεῖν πρὸς σέ, δέον ἐστὶ πάντα δι᾿ἃ ἀπεστάλην ἐνταῦθα, πληρῶσαι καὶ μετὰ τὸ πληρῶσαι οὕτως ἀναληφθῆναι πρὸς τὸν ἀποστείλαντά με. καὶ ἐπειδὰν ἀναληφθῶ, ἀποστελῶ σοί τινα τῶν μαθητῶν μου, ἵνα ἰάσηταί σου τὸ πάθος καὶ ζωήν σοι καὶ τοῖς σὺν σοὶ παράσχηται». Μετάφραση: «Μακάριος είσαι, γιατί πίστεψες σε μένα χωρίς να με έχεις δει. Γιατί έχει γραφτεί για μένα ότι «όσοι μ’ έχουν δει δε θα πιστέψουν σε μένα» και «ώστε εκείνοι που δε θα μ’ έχουν δει, αυτοί να πιστέψουν και θα ζήσουν». Όσον αφορά αυτά που γράφεις, το να ‘ρθω κοντά σου δηλαδή, πρέπει να ολοκληρώσω όλα εκείνα για τα οποία έχω σταλεί εδώ και μετά την ολοκλήρωση να αναληφθώ προς Εκείνον που μ’ έστειλε. Και αφού αναληφθώ, θα σου στείλω κάποιον από τους μαθητές μου για να σε θεραπεύσει και να δώσει ζωή σ’ εσένα και στους δικούς σου».
Στο «Μηναῖο τοῦ Αὐγούστου» γράφονται τα εξής: «Ο βασιλιάς της Έδεσσας, Άβγαρος, ήταν λεπρός. Άκουσε για τα θαύματα του Χριστού και έστειλε προς Αυτόν τον αρχειοφύλακά του, Ανανία, με επιστολές στις οποίες παρακαλούσε τον Χριστό να πάει στην Έδεσσα να τον θεραπεύσει. Ο Ανανίας ήταν ζωγράφος, γι’ αυτό ο Άβγαρος τον επιφόρτισε να φτιάξει το πορτραίτο του Σωτήρα σε περίπτωση που ο Χριστός αρνείτο να πάει. Ο Ανανίας βρήκε τον Χριστό περιστοιχισμένο από ένα μεγάλο πλήθος και δεν μπορούσε να τον πλησιάσει. Γι’ αυτό ανέβηκε σ’ ένα βράχο από όπου μπορούσε να τον βλέπει καλύτερα. Προσπάθησε να φτιάξει ένα πορτραίτο του Σωτήρα, αλλά δεν μπορούσε «εξ αιτίας της απερίγραπτης δόξας του προσώπου Του, το οποίο άλλαζε δια της χάριτος». Βλέποντας ότι ο Ανανίας ήθελε να φτιάξει το πορτραίτο Του, ο Χριστός ζήτησε νερό, νίφτηκε, σκούπισε το πρόσωπο Του σ’ ένα κομμάτι λινό ύφασμα, και τα χαρακτηριστικά του έμειναν αποτυπωμένα σ’ αυτό το λινό ύφασμα. Είναι γι’ αυτό που η εικόνα αυτή είναι επίσης γνωστή με το όνομα Μανδήλιον. ( Η Ελληνική λέξη μανδήλιον προέρχεται από τη σημιτική λέξη mindil). Ο Χριστός το έδωσε στον Ανανία, και του είπε να το πάρει, με μία επιστολή, στο πρόσωπο που τον είχε στείλει. Στην επιστολή, ο Χριστός αρνείτο να πάει ο ίδιος στην Έδεσσα, επειδή είχε μια αποστολή να εκπληρώσει. Υπόσχετο στον Άβγαρο ότι, όταν θα εκπληρώνετο αυτή η αποστολή, θα έστελλε ένα από τους μαθητές Του προς αυτόν. Όταν ο Άβγαρος πήρε το πορτραίτο, θεραπεύθηκε από την αρρώστια του, αλλά έμειναν στο πρόσωπό του αρκετά σημάδια. Μετά την Ανάληψη, ο απόστολος Άγιος Θαδδαίος, ένας από τους εβδομήκοντα, πήγε στην Έδεσσα και θεράπευσε το βασιληά πλήρως, προσηλυτίζοντάς τον στο Χριστιανισμό. Πάνω στο θαυματουργό πορτραίτο του Χριστού, ο Άβγαρος έγραψε αυτά τα λόγια: «Ω Χριστέ Θεέ, αυτός που ελπίζει σε Σένα δεν θα πεθάνει». Αφαίρεσε ένα είδωλο από το κοίλωμά του πάνω από μία πύλη της πόλης και το αντικατέστησε με την αγία εικόνα. Ο Άβγαρος έκανε πολλά για τη διάδοση του Χριστιανισμού στους υπηκόους του. Αλλά ο δισέγγονός του επέστρεψε στην ειδωλολατρεία και ήθελε να καταστρέψει την εικόνα του Αγίου Μανδηλίου. Γι’ αυτό ο επίσκοπος της πόλης την εντείχισε στο κοίλωμα αφού προηγουμένως τοποθέτησε μία αναμμένη κανδήλα μπροστά της. Έτσι η εικόνα διασώθηκε. Πριν τον πέμπτο αιώνα, οι αρχαίοι συγγραφείς δεν κάμνουν καμιά αναφορά στην εικόνα του αγίου Μανδηλίου. Η πρώτη φορά που γίνεται αναφορά σ’ αυτό είναι στον πέμπτο αιώνα, σ’ ένα κείμενο γνωστό σαν «Το Δόγμα του Addai». Ο Addai ήτο επίσκοπος της Έδεσσας (†541) που, στο έργο του (εάν αυτό το έργο είναι αυθεντικό), αναμφίβολα χρησιμοποίησε είτε κάποια τοπική παράδοση, είτε κείμενα τα οποία εμείς δεν γνωρίζουμε. Ο πιο παλαιός αδιαμφισβήτητος συγγραφέας που αναφέρει την εικόνα που στάληκε στον Άβγαρο, είναι ο Ευάγριος (έκτος αιώνας)• στο έργο του « Εκκλησιαστική Ιστορία» ονομάζει το πορτραίτο «η εικόνα που κατασκευάσθηκε από το Θεό» «Θεότευχτος εικών». Όταν ο Πέρσης βασιληάς Χοσρόης πολιόρκησε την Έδεσσα, ο επίσκοπος Ευλάλιος δι’ οράματος ανακάλυψε το μέρος του κοιλώματος όπου είχε κρυβεί η εικόνα. Την απεκάλυψε και είδε την κανδήλα να καίει ακόμη μπροστά της. Με τη χάρη της εικόνας, η πόλη σώθηκε. Η εικόνα όχι μόνο ήταν ανέπαφη, αλλά είχε επίσης εκτυπωθεί στην εσωτερική πλευρά της πλάκας που την απέκρυβε. Η αρχική εικόνα, δηλ. το λινό ύφασμα πάνω στο οποίο το πρόσωπο του Κυρίου αποτυπώθηκε, διατηρήθηκε στην Έδεσσα για πολύ καιρό σαν ο πιο πολύτιμος θησαυρός της πόλης. Το 630 οι Άραβες κατέλαβαν την Έδεσσα, αλλά δεν απαγόρευσαν την προσκύνηση του Αγίου Μανδηλίου, το οποίο ήτο πολύ γνωστό στη Δύση και προς τιμή του οποίου, τον όγδοο αιώνα, οι Χριστιανοί σε πολλές χώρες καθιέρωσαν εορτή, ακολουθώντας το παράδειγμα της Εκκλησίας, της Εδεσσας. Κατά την περίοδο της εικονομαχίας, ο Αγ. Ιωάννης ο Δαμασκηνός αναφέρει τη θαυματουργό εικόνα, και το 787 οι Πατέρες της Εβδόμης Οικουμενικής Συνόδου αναφέρονται σ’ αυτήν πολλές φορές. Ο Λέων, αναγνώστης στον καθεδρικό της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, που ήταν παρών στην Έβδομη Οικουμενική Σύνοδο, διηγείται πως ο ίδιος προσκύνησε το Άγιο Μανδήλιο κατά την παραμονή του στην Εδεσσα. (2) Το 944 οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες Κωνσταντίνος Πορφυρογένητος και Ρωμανός ο Α’, αγόρασαν την αγία εικόνα από την Έδεσσα αντί 200 Σαρακηνών αιχμαλώτων και 12.000 αργυρών δηναρίων και με την υπόσχεση ότι τα αυτοκρατορικά στρατεύματα ουδέποτε θα ενοχλούσαν την Έδεσσα και τις γύρω περιοχές. Ακολούθησε λαϊκή εξέγερση. Εν τούτοις το Άγιο Μανδήλιο μεταφέρθηκε με πομπή στην Κωνσταντινούπολη και τοποθετήθηκε στην εκκλησία της Παρθένου του Φάρου. Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Πορφυρογένητος την εξύμνησε σε κήρυγμά του σαν την προστάτιδα της αυτοκρατορίας. Το «γεγονός», τιμάται από την Εκκλησία στις 16 Αυγούστου, ως «ανάμνηση τής εισόδου της αχειροτεύκτου μορφής του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ (δηλαδή το άγιο Μανδήλιο) εκ της Εδεσσηνών πόλεως, εις ταύτην την θεοφύλακτον Βασιλίδα (Κωνσταντινούπολη) ανακομισθείσης». Η εικόνα η «αχειροποίητος» είναι πρωτίστως ο ίδιος ο Χριστός, ο σαρκωθείς Λόγος αποκαλυφθείς δια «του ναού του σώματος αυτού» (Ιωάν. 2:21). Είναι γι’ αυτό που η εικόνα του Χριστού αποτελεί μία αδιάψευστη μαρτυρία της θείας ενσαρκώσεως. Δεν είναι μία εικόνα που δημιουργήθηκε σύμφωνα με μια ανθρώπινη επινόηση• αντιπροσωπεύει το αληθινό πρόσωπο του Υιού του Θεού που έγινε άνθρωπος, και προέρχεται, σύμφωνα με την παράδοση, από μία άμεση επαφή με το πρόσωπά Του. Είναι αυτή την πρώτη εικόνα του Θεού που έγινε άνθρωπος που τιμά η Εκκλησία την ημέρα του Αγίου Μανδηλίου.( Ουσπένσκυ Λ.)
.jpg)
