Πηγή: Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία
Home / Οι δράσεις μας / Δράσεις για τα Πουλιά / Πρόγραμμα Παρακολούθησης της Ορνιθοπανίδας στους Υγροτόπους της Αττικής /
15 Δεκεμβρίου 2011
Τα πουλιά που επιμένουν να επισκέπτονται ακόμα τις εκβολές Κηφισού, Ιλισσού και Πικροδάφνης
Μιχάλης Κωτσάκης
Εθελοντής του προγράμματος καταγραφής της Ορνιθοπανίδας των Υγροτόπων της Αττικής στις εκβολές Κηφισού, Ιλισσού και Πικροδάφνης.
Είναι μικροί, υποβαθμισμένοι και θα λέγαμε ότι με το ζόρι χαρακτηρίζονται ως υγρότοποι, ωστόσο είναι εντυπωσιακό το πώς μεταμορφώνονται προς το καλύτερο από άποψη αφθονίας ειδών και αριθμών πουλιών, κατά τη χειμερινή περίοδο. Πρόκειται για την εκβολή της Πικροδάφνης και τις εκβολές του Κηφισού και του Ιλισσού.
Χειμωνογλάρονο (Sterna Sandvicensis)
Ρέμα Πικροδάφνης
Το ρέμα της Πικροδάφνης έχει ακόμα μια ζωντανή κοίτη, η οποία εκβάλλει ,έστω και χωρίς ούτε ένα υποτυπώδες δέλτα, στον Σαρωνικό κόλπο. Έχει εκτενείς καλαμιώνες στην εκβολή, κυρίως στα ανάντη πάνω από την γέφυρα της παραλιακής. Στους καλαμιώνες αυτούς, δεκάδες Δενδροφυλλοσκόποι ξεπρόβαλλαν διαρκώς από τα καλάμια κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, συχνά φτεροκοπώντας επιτόπου, κυνηγώντας έντομα. Οι λίγοι Τρυποφράκτες, αρκετοί Μαυροσκούφηδες, πολλές Σταχτοσουσουράδες και τα συχνά περάσματα των εκατοντάδων Ψαρονιών δίνουν το φθινοπωρινό προς χειμωνιάτικο στίγμα της περιοχής.
Tσίχλα Τρυπτοφράχτης
Οι ψηλοί ευκάλυπτοι αποτελούν κατάλληλο βιότοπο για τη δημιουργία άλλης μιας μικρής αποικίας Πράσινων Παπαγάλων στην πόλη. Ένα Βραχοκιρκίνεζο έκανε ένα σύντομο πέρασμα από την εκβολή. Εκείνες που έκλεψαν ωστόσο την παράσταση ήταν οι Αλκυόνες με τα υπέροχα χρώματά τους, που είτε παραμόνευαν στα καλάμια, είτε διέσχιζαν σα σφαίρα την κοίτη.Οι απρόσμενες εκπλήξεις αυτή την φορά ήταν μια Τσίχλα κρυμμένη στα καλάμια -πρώτη καταγραφή για μένα στην περιοχή- που όμως δεν δίστασε να πλησιάσει την κοίτη για να πιεί νερό και μια Πρασινοκέφαλη Πάπια αδιάφορη στην ανθρώπινη παρουσία. Και τα δύο είδη σε κάποια άλλη, μη αστική, περιοχή θα αποτελούσαν τέτοια εποχή στόχο για τους κυνηγούς.
Εκβολές Κηφισού και Ιλισσού
Λαμπροβούτι (Gavia Arctica)
'Αν στο ρέμα της Πικροδάφνης έδωσαν το στίγμα κυρίως τα μικρόπουλα, στον Κηφισό και τον Ιλισσό η κάθοδος εκατοντάδων Καστανοκέφαλων Γλάρων και η εύκολη επικράτησή τους αριθμητικά έναντι των Ασημόγλαρων, η αύξηση των Κορμοράνων και η παρουσία λίγων, αλλά εντυπωσιακών, Χειμωνογλάρονων έδωσαν μια άλλη εικόνα. Χάρη στην άδεια εισόδου στη μαρίνα Φλοίσβου, μπόρεσα να κάνω καταγραφές από τον φάρο στην είσοδο της μαρίνας. Εκεί έκανα και τη μάλλον σπανιότερη παρατήρηση μέχρι τώρα στους αστικούς αυτούς υγρότοπους: παρατηρώντας και προσπαθώντας να φωτογραφήσω τις βουτιές των Χειμωνογλάρονων, ένα Λαμπροβούτι πέρασε μπροστά μου (η αναγνώριση του είδους έγινε πολύ αργότερα από τις φωτογραφίες της ημέρας). Πρόκειται για μόλις τη δεύτερη παρατήρηση του είδους στο Φαληρικό όρμο και μια από τις λίγες γενικότερα στην Νότια Ελλάδα. Επίσης αξιοσημείωτη ήταν η παρατήρηση συνολικά έξι αρπακτικών από τρία είδη: τρία Βραχοκιρκίνεζα, μια Γερακίνα και ένα Ξεφτέρι που επιτιθόταν σε κοπάδι Ψαρονιών έδωσαν το μεγαλύτερο μακράν αριθμό αρπακτικών που προσωπικά έχω παρατηρήσει στην περιοχή σε μια και μόνο εξόρμηση.
Βραχοκιρκίνεζο (Falco tinnunculus)
Νέα ■Τα πουλιά που επιμένουν να επισκέπτονται ακόμα τις εκβολές Κηφισού, Ιλισσού και Πικροδάφνης (15-12-2011)
■Οι ευάλωτοι Θαλασσοσφυριχτές του υγροτόπου Ωρωπού (05-08-2011)
■Έξι μήνες από τη ζωή στον υγρότοπο της Βραυρώνας (03-08-2011)
■Η μετανάστευση στον υγρότοπο του Σχινιά δίνει δυναμικά το παρόν! (26-05-2011)
■Πλημμύρισε ο υγρότοπος Λουτρός (06-04-2011)
περισσότερα...
Copyright © 2012 Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία
Βασ. Ηρακλείου 24, 10682, Αθήνα,
Τηλ/Fax: 210 8228704, 210 8227937,
e-mail: info@ornithologiki.gr
Καστριτσίου 8, 54623, Θεσσαλονίκη, Τηλ/Fax. 2310 244245,
e-mail: thess@ornithologiki.gr
Πηγή: Οικολογική εφημερίδα " Εν Αιθρία "
Στεριανές χελώνες και δασικές πυρκαγιές
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΧΕΙΡΑ
Η άγρια πανίδα είναι αυτή που βάλλεται περισσότερο από οτιδήποτε άλλο από τις δασικές πυρκαγιές και ας γίνεται πολύ σπάνια γίνεται αναφορά πάνω σ` αυτό. Στην πραγματικότητα οι δασικές πυρκαγιές στη Μεσόγειο αποτελούσαν από παλιά συχνό φαινόμενο και πολλά ζώα, ανάμεσά τους και οι χελώνες είναι προσαρμοσμένα σ’ αυτό. Παρ’ όλα αυτά όμως, οι δασικές πυρκαγιές από μόνες τους πάντοτε αποτελούσαν μεγάλο πρόβλημα για τις χελώνες. Και αυτό γιατί όταν πρόκειται για μικρούς και αποδυναμωμένους πληθυσμούς απ’ όλα τα παραπάνω προβλήματα, τους δίνεται και η χαριστική βολή.
Η άγρια πανίδα είναι αυτή που βάλλεται περισσότερο από οτιδήποτε άλλο από τις δασικές πυρκαγιές και ας γίνεται πολύ σπάνια γίνεται αναφορά πάνω σ` αυτό. Στην πραγματικότητα οι δασικές πυρκαγιές στη Μεσόγειο αποτελούσαν από παλιά συχνό φαινόμενο και πολλά ζώα, ανάμεσά τους και οι χελώνες είναι προσαρμοσμένα σ’ αυτό. Παρ’ όλα αυτά όμως, οι δασικές πυρκαγιές από μόνες τους πάντοτε αποτελούσαν μεγάλο πρόβλημα για τις χελώνες. Και αυτό γιατί όταν πρόκειται για μικρούς και αποδυναμωμένους πληθυσμούς απ’ όλα τα παραπάνω προβλήματα, τους δίνεται και η χαριστική βολή.
Συνήθως το καλοκαίρι που προκύπτουν οι πυρκαγιές, λόγω της ξηρασίας και της έλλειψης τροφής οι χελώνες βρίσκονται σε αδράνεια και καλά κρυμμένες. Ανάλογα με το πώς είναι προσαρμοσμένο το κάθε είδος έχει αναπτύξει τους δικούς του τρόπούς προστασίας. Για παράδειγμα η κοινή Μεσογειακή χελώνα Testudo hermanni που προτιμά τις δροσερές περιοχές έντονη βλάστηση και μαλακά εδάφη, και επειδή της αρέσει να σκάβει, η πυρκαγιά μπορεί να τη βρει αρκετά βαθειά κρυμμένη και να σωθεί. Η κρασπεδωτή χελώνα, Testudo marginata σε ξερικές και πετρώδεις περιοχές όπου ζει, η πυρκαγιά μπορεί να τη βρει βαθειά μέσα σε φυσικά κοιλώματα. Ακόμα μακρόστενη όπως είναι, μπορεί να διαφύγει ανάμεσα από στενά περάσματα και να διαφύγει σε πετρώδη ξέφωτα χωρίς καύσιμη ύλη. Λέγεται μάλιστα ότι ακόμα και το σχήμα του κελύφους της μπορεί να την αφήσει ανεπηρέαστη ύστερα από ένα σύντομο πέρασμα της φωτιάς από πάνω της. Δεν θα συμβεί το ίδιο όμως αν η ίδια βρεθεί στο περιβάλλον της Μεσογειακής χελώνας Testudo hermanni, όπου και μόνο το μεγάλο της μέγεθος μέσα στην πυκνή βλάστηση θα είναι εις βάρος της. Παρ’ όλα αυτά όμως, οι χελώνες, δεν παύουν να είναι από τα πιο ευάλωτα ζώα στην πυρκαγιά και ανάλογα με τη μορφολογία του εδάφους, το μέγεθος και την ένταση της πυρκαγιάς, μόνο ένα ελάχιστο ποσοστό 3-15%, κάποιες φορές, κατορθώνει να γλιτώσει. Έστω λοιπόν και με σοβαρά τραύματα, οι όποιες χελώνες γλιτώσουν, λόγω της μακροζωίας τους, θα έχουν ευκαιρία να ζήσουν πολλά χρόνια. Έτσι λοιπόν, υπό ιδανικές πάντα συνθήκες, και αφού περάσουν μερικές δεκάδες χρόνια, ο πληθυσμός τους θα μπορέσει τελικά να ανακάμψει.
Σήμερα όμως οι συνθήκες που επικρατούν καθώς και τα χαρακτηριστικά των πυρκαγιών δεν είναι τα ίδια με το παρελθόν και οι λόγοι είναι πολλοί. Μεταξύ αυτών είναι και τα ξηροθερμικά κλιματολογικά φαινόμενα που εμφανίζονται τελευταία όλο και πιο συχνά. Έτσι οι δασικές πυρκαγιές πολύ συχνά καταλαμβάνουν πολύ μεγαλύτερη έκταση απ’ ότι παλαιότερα και κυρίως όταν πρόκειται για οργανωμένους εμπρησμούς. Ταυτόχρονα και η ένταση των πυρκαγιών είναι πολύ μεγαλύτερη με αποτέλεσμα να καίγονται ακόμα και περιοχές με ορεινά δάση, κάτι που δύσκολα συνέβαινε στο παρελθόν. Για τους ίδιους πάλι λόγους, έχει διευρυνθεί και η χρονική περίοδος εκδήλωσης των πυρκαγιών σε εποχές όπου οι χελώνες είναι δραστήριες ενισχύοντας κατά πολύ το πρόβλημα. Όλα αυτά σε συνδυασμό και με τα υπόλοιπα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι χελώνες από τον άνθρωπο, σχεδόν πάντοτε οι πυρκαγιές βρίσκουν μικρούς, αραιωμένους και γεωγραφικά απομονωμένους πληθυσμούς. Έτσι και μόνο από την αδυναμία που έχουν οι χελώνες να μετακινηθούν και να επικοινωνήσουν μεταξύ τους, η εξαφάνισή τους είναι σχεδόν πάντοτε βέβαιη.
Στη συνέχεια οι χελώνες που απέμειναν, με πρακτικές του τύπου «τεχνητή αναδάσωση» δέχονται και το τελειωτικό χτύπημα. Σκεφτείτε για παράδειγμα, τη μοίρα των τελευταίων χελωνών που από τύχη σώθηκαν από πυρκαγιά όταν: Μπουλντόζες θα καθαρίζουν την περιοχή, θα οργώνουν και θα ισοπεδώνουν το έδαφος, αλλού θα ανοίγουν δρόμους ή ακόμα και θα διαμορφώνουν ανισόπεδες βαθμίδες για να φυτευτούν τα νέα δένδρα και τέλος αυτό που θα προκύψει τι θα είναι; Ένα νέο Σεληνιακό τοπίο ή στο μέλλον μία οργανωμένη δενδροφυτεία. Κάθε τι άλλο δηλαδή εκτός από δάσος. Υπάρχουν πάντως και πιο σύγχρονες μέθοδοι, που προωθούν τη φυσική αναγέννηση ως μέθοδο αποκατάστασης των καμένων εκτάσεων. Αυτές αν εφαρμοστούν συστηματικά μπορούν να αποβούν σωτήριες για τις χερσαίες χελώνες της Ελλάδας.
Στη συνέχεια οι χελώνες που απέμειναν, με πρακτικές του τύπου «τεχνητή αναδάσωση» δέχονται και το τελειωτικό χτύπημα. Σκεφτείτε για παράδειγμα, τη μοίρα των τελευταίων χελωνών που από τύχη σώθηκαν από πυρκαγιά όταν: Μπουλντόζες θα καθαρίζουν την περιοχή, θα οργώνουν και θα ισοπεδώνουν το έδαφος, αλλού θα ανοίγουν δρόμους ή ακόμα και θα διαμορφώνουν ανισόπεδες βαθμίδες για να φυτευτούν τα νέα δένδρα και τέλος αυτό που θα προκύψει τι θα είναι; Ένα νέο Σεληνιακό τοπίο ή στο μέλλον μία οργανωμένη δενδροφυτεία. Κάθε τι άλλο δηλαδή εκτός από δάσος. Υπάρχουν πάντως και πιο σύγχρονες μέθοδοι, που προωθούν τη φυσική αναγέννηση ως μέθοδο αποκατάστασης των καμένων εκτάσεων. Αυτές αν εφαρμοστούν συστηματικά μπορούν να αποβούν σωτήριες για τις χερσαίες χελώνες της Ελλάδας.
Υάκινθος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου